Abstract:
اســـطوره، داســـتان یـــا سرگذشـــتی اســـت کـــه متـــضمن روایـــت یـــک آفـــرینش اســـت . شخــصیت هــای آن موجــوداتی مــافوق طبیعــی هــستند. میتــرا، اســطورهای هنــدی و ایرانــی اســت کــه جنبــه هــای اســطورهای آن در اوســتا و وداهــا آمــده اســت . ایــن خــدا مفهــومهــایی هماننــد: «معاهــده، توافــق ، میثــاق، اتحــاد و وعــده» را شــامل مــی شــود و دو ریــشة هنــد و اروپــایی mei√* بــه معنــی «مبادلــه کــردن» و ریــشة ̄me√* بــه معنــی «انــدازه گــرفتن » بــرای واژة میتــرا پیــشنهاد شــده اســت . در اوســتا، ســرود مهــر یــشت بــه ایــن ایــزد اختــصاص دارد. در ایــن یــشت مفهـوم «اتحـاد» بـرای میتـرا مناسـب تـر از مفهـوم «پیمـان» بـه نظـر مـی رسـد. میتـرا، ویژگـی هـای مــشترک زیــادی در متــون اوســتایی و ودایــی دارد. بــارزترین ویژگــی میتــرا در اوســتا، مهــر دارای فـراخ چراگـاه اسـت . در وداهـا، میتـرا در ایـزد آتـش اگنـی متجلـی مـی شـود. تفـاوت بـین میتــرای ودایــی و میتــرای اوســتایی در ایــن اســت کــه میتــرای ودایــی فاقــد ویژگــی هــای رزمــی است . در وداها ویژگی های رزمی به ایندرای جنگجو تعلق دارد.
Machine summary:
ایـن کتـاب بـه وسـیلة هاشـم رضـی در سـال ١٣٧٩ بــه فارســی برگردانــده شــده اســت ؛ ســپس پــژوهش دیگــری در مــورد اســطوره میتــرا متعلق بـه میـه ٥ بـا عنـوان «میتـرا، ایـزد هنـد و ایرانـی » اسـت کـه در سـال ١٩٠٧ منتـشر شـده کــه در آن میــه عــلاوهبــر بررســی اســطورهای ایــن ایــزد در مــتن هــای کهــن ایرانــی و 6 هنــدی، مبــاحثی را نیــز پیرامــون ریــشه شــناختی واژة «میتــرا» آورده اســت .
٢-١-١- میترا در اوستا در اوســتای گاهــانی کــه ســرودههــای زردشــت اســت از او نــام بــرده نمــی شــود (١٩٧٥:٣٠ ,Insler)، گویــا پرســتش ایــن ایــزد جــزو آن بخــش از اندیــشه هــای کهــن ایرانـی اسـت کـه زردشـت آن را کنـار گذاشـته و نکوهیـده اسـت و انجمـن هـایی کـه در آن ایـزد مهـر محوریـت داشـته ، در برابـر زردشـتی گـری قـرار داشـته انـد (هینـتس ، ١٣٨٧: ٧٥)؛ (نیبــرگ، ١٣٥٩: ١٥)؛ امــا در اوســتای نــو، اهمیــت کهــن و پــیش زردشــتی خــود را باز مـی یابـد و بـه انـدازه هرمـزد، شایـستة سـتایش اسـت و فرهمنـدترین ایـزدان خوانـده مــی شــود و یــشت دهــم اوســتا بــه نــام «مهــر یــشت » در توصــیف و ســتایش ایــزد میتــرا است .
(1913-1974) Robert Charles Zaehner -١٩ (1900-1986) Wolfgang Lentz -٢٠ (1918-2006) Reinhold Merkelbach -٢١ (1905-2001) Paul Thieme -٢٢ (1918-1985) Maarten Jozef Vermaseren -٢٣ (1941) Hans-Peter Schmidt -٢ (1957) David Ulansey -٢ (1983) Roger Beck -٢ (1855-1925) Friedrich Christian Leonhard Bartholomae -٢٧ (1879- 1948) Ernst Herzfeld -٢٨ Vərəθraγna- -٢٩ ٣٠- در سانسکریت : -sauma , اوستا: -haoma, فارسی میانه : mho و فارسی نو: هوم.