Abstract:
اهمیت و ارزش اثباتی اقرار، در میان ادلّه اثبات حق و دعوی، بر کسی پوشیده نیست و به دلیل عقل و شرع اقرار شخص عاقل به زیان خویش نافذ بوده و اقرار کننده به مفاد اقرار خود ملزم میشود. در مورد نفوذ اقرار شخص سالم، هیچگونه نزاعی میان فقیهان و حقوقدانان وجود ندارد ولی در مورد اقرار مریض (در مرض موت) اختلاف شده و میان دانشمندان مذاهب پنجگانه فقهی در اسلام، نظراتی گوناگون به چشم میخورد. در این نوشتار نظر به اهمیت موضوع،ضمن بیان معنای اصطلاحی مریض و منشا نزاع در حکم اقرار مریض به بیان اقوال مختلف پرداخته شده و نظرات هر یک از مذاهب پنجگانه اسلام با ذکر دلایل عقلی و نقلی مورد بررسی قرار گرفته و در پایان نتیجهگیری بعمل آمده است
The importance of confession in evidence in substantiation of claims and rights is clear for everyone and by reason of religious law of confession، the sane is well aware of his loss and confessor is bound to his confession contents .There is no dispute between jurists and lawyers about confession influence of healthy person but about sick person confession (in death sickness) and there are different opinions among scholars of five Islamic law schools of jurisprudence .
This article studies the opinions of the five Islamic schools of jurisprudence by using reasonable and narrative evidence
Machine summary:
"(رستم باز،شرح المجله، 887 و 888) تفاوت بعضی از اعمال در زمان صحت و بیماری برخلاف شخص سالم، مریض با اقدام به اموری همچون طلاق همسر خود یا اقرار، در معرض اتهام قرار میگیرد؛ زیرا ممکن است برای ضرر رساندن به ورثه و محروم کردن همسر و یا دیگر ورثه از میراث و یا ترجیح برخی از ورثه بر برخی دیگر، به اینگونه امور اقدام کرده باشد؛ از این رو این بحث پیش میآید که شارع مقدس برای جلوگیری از این امر چه تدبیری اندیشیده است؟ درموردطلاق باتوجهبه نصوصوارده واجماع (نجفی،جواهرالکلام،32،152- حرعاملی،وسائل الشیعه، 15،384 – 388)، اقدام احتیاطی شارع متفق علیه و مسلم است و مذاهب اسلامی به اتفاق گفتهاند: هرگاه مرد در مرض موت همسرش را طلاق دهد و تا مدت یک سال بعد بر اثر همان بیماری بمیرد، زن مطلقه، در حکم همسر محسوب میشود و از او ارث میبرد؛ مگر این که در این مدت با مرد دیگری ازدواج کرده باشد؛ چنانکه در ماده 944 قانون مدنی آمده است: «اگر شوهر درحال مرض،زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به همان مرض بمیرد، زوجه او ارث میبرد؛ اگرچه طلاق بائن باشد؛ مشروط بر اینکه زن، شوهر نکرده باشد» منشأ اختلاف در حکم اقرار مریض در اینکه آیا اقرار در مرض موت موجب تهمت است و اقرار را از اعتبار ساقط میکند؟ میان فقیهان اختلاف نظر است؛ زیرا از یک طرف با وجود این که اقرار، خبر دادن از امری سابق است که احتمال صدق و کذب در آن میرود ولی اصل، در خبر دادن مسلمان بر صداقت است و در اقرار، جانب صدق خبر بر جانب کذب آن غالب است."