Abstract:
آینده نگاری منطقه ای، نوعی از آینده نگاری است که با تمرکز بر محدوده سرزمینی خاص، در یک قلمرو جغرافیایی زیرملی با هدف اتخاذ تصمیمات معین جهت تحقق آینده مطلوب عملیاتی می گردد. بر این اساس پیاده سازی این رویکرد در چارچوب مفهوم توسعه منطقه ای می تواند کمک قابل توجهی در بروز رسانی ادبیات توسعه در کشور داشته باشد. آذربایجان غربی به عنوان یکی از مناطق دارای ویژگی های خاص و منحصر به فرد جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی؛ طیف گسترده ای از آینده های محتمل را پیش روی خود دارد. هدف عملیاتی این پژوهش شناسایی مولفه های کلیدی توسعه منطقه ای و هدف غایی آن ترسیم آینده مطلوب آذربایجان غربی با رویکرد آینده نگاری منطقه ای است. پژوهش حاضر تحقیق کیفی از نوع مطالعه موردی است که با استفاده از برخی مدل های کیفی کمی تحلیل شده است. در این پژوهش با بهره گیری از مطالعات موجود در زمینه توسعه منطقه ای، معیارهای توسعه در شش گروه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی، علم و فناوری و سازمان فضایی طبقه بندی شده و بر اساس اسناد فرادست توسعه ای؛ 18 مولفه برای توسعه منطقه ای در آذربایجان غربی بازشناسی گردیده است. سپس از طریق توزیع 36 پرسشنامه؛ نظرات گروهی از مدیران ارشد و کارشناسان خبره از نهادهای مختلف مدیریت استان جمع آوری شده است. داده های استخراج شده با تلفیق روش های میانگین و تاپسیس، تحلیل شده و مولفه های کلیدی توسعه منطقه ای استخراج گردیده است. نتایج یافته ها نشان می دهد که سه مولفه «کشاورزی»، «شیوه مدیریت» و «زیرساخت های ارتباطی» به عنوان مولفه های کلیدی توسعه منطقه ای در آذربایجان غربی؛ تشکیل هشت سناریوی توسعه را داده و در نهایت سناریوی منطبق بر کشاورزی صنعتی، شیوه مدیریت خصوصی و زیرساخت هایی با الگوی شبکه ای؛ با کسب امتیاز بالاتر، ملاک تدوین چشم انداز توسعه منطقه قرار گرفته و بیانیه چشم انداز توسعه منطقه ای آذربایجان غربی دستاورد این پژوهش قرار گرفته است.
Machine summary:
"جدول شماره 2: معیارها و زیر معیارهای پژوهش ردیف معیارها زیر معیارها (بیان دوگانه) گویهها 1 اجتماعی پیوندهای فرهنگی (تقابل کثرت گرایی) - عدالت اجتماعی (باز توزیع ـ توسعه) باز توزیع ثروت، باز تولید کنترل شده، توزیع نظام بازار آزاد 2 اقتصادی کشاورزی (سنتی ـ صنعتی و دانشی) محصولات اولویت دار (سطح ملی)، محصولات مزیتدار، تنوعگرایی صنعت (پایه ـ مبدل و پشتیبان) پتروشیمی، معدن، خودرو، غذایی و دارویی، الکترونیک خدمات (بازرگانی و مبادلات ـ خدمات واسط) - گردشگری (اصلی ـ فرعی) داخلی(سطح ملی)، داخلی(سطح منطقهای)، خارجی شیوههای سرمایه گذاریهای (داخلی ـ خارجی) داخلی منطقهای، داخلی ملی، خارجی 3 سیاسی ارتباط با همسایگان خارجی (تقابل ـ همکاری) فرهنگ محور، منفعت محور، امنیت محور شیوه مدیریت (خصوصی ـ دولتی) دولت مداخلهگر، دولت هدایتگر، دولت تماشاگر شرایط امنیتی (باز ـ بسته) - 4 زیست محیطی مخاطرات طبیعی (منفعل ـ فعال) - قابلیتهای معدنی و طبیعی (بهره کشی ـ تقویت و استفاده) کانی غیرفلزی، فلزات غیرآهنی، جنگل و مرتع 5 علم و فناوری تناسبات دانش / سواد (تخصص گرایی ـ ارتقای عمومی) ارتقای سطح عمومی دانش ( تمام اقشار)، ارتقای سطح دانش تخصصی (نخبگان) فناوریهای جدید (اصلی ـ فرعی) رایانه و الکترونیک، نانوفناوری، پزشکی نوین اقتصاد دانش بنیان (اصلی ـ فرعی) - 6 سازمان فضایی زیرساختهای ارتباطی (شبکه ای ـ محوری و مرکزی) راه، ریل، خطوط هوایی، مسیر داده نظام اسکان و جمعیت (متراکم ـ پراکنده) تمرکز متراکم، تمرکز غیرمتراکم، پراکنده متراکم، پراکنده غیرمتراکم نظام توزیع خدمات (تمرکز ـ عدم تمرکز) تمرکز متراکم، تمرکز غیرمتراکم، پراکنده متراکم، پراکنده غیرمتراکم مأخذ: نگارندگان مفاهیم، دیدگاهها و مبانی نظری آیندهنگاری امروزه واژگان بسیاری را برای پیش بینی آینده به کار میبرند، واژگانی همچون «آینده پژوهی» 1 ، «عاقبت نگری» 2 ، «آینده اندیشی» 3 ، «قلمرو آینده» 4 ، «پیشبینی» 5 ، «آیندهنگاری» 6 و «آینده شناسی» 7 ."