Abstract:
هر دو کشور ایران و ترکیه از موقعیت استراتژیک در منطقه برخوردارند که این موقعیت مرهون
جغرافیایی است که در آن قرار دارند. دو کشور به لحاظ عامل جغرافیایی، همسایگی، موقعیت
استراتژیکی خاص در منطقه، ارتباطات اقتصادی و مشترکات تاریخی، فرهنگی، مذهبی، قومی، دارای
ظرفیت ها و زمینه های مناسب در برقراری مناسبات ویژه می باشند. با این وجود، برخی حوزه ها مانند
آسیای مرکزی و قفقاز و همچنین مساله اسلام گرایی، به دلیل تضاد منافع، باعث ایجاد چالش و بقیه
حوزه ها مانند خاورمیانه، انرژی، روابط اقتصادی و مساله کردها) به دلیل منافع مشترک، باعث ایجاد
فرصت هایی در روابط دو کشور شده است. بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-
تحلیلی تلاش دارد به بررسی چالش ها و فرصت ها در روابط دو کشور بپردازد.
Iran and Turkey both enjoy a suitable strategic situation in the region due to
their geographical conditions they are located in. Both the countries in terms of
geographic factor neighborhood, a particular strategic situation in the region,
economic relations, common historic, cultural, religious and ethnic
connections, have suitable capacities and backgrounds need to establish a
particular kind of relations. However, some areas such as central Asia and
Caucasia and the problem of Islamic founametalism, because of their
contradiction to mutual interests, are challenging and some other, for example
the Middle East, energy economic relations and the Kurds problem, due to their
link to common interests, create opportunities in relation between two
countries. Thus the present investigation tends, by applying descriptiveanalytical
method, to examine the challenges and opportunities in relations
between the two countries.
Machine summary:
(Weight, 2011, 24) والت در کتاب ریشه های اتحاد که در سال ١٩٨٧ به چاپ رسانده است در جست وجوی یافتن پاسخ این سوالات است که چه چیزی باعث می شود تا دولت ها از سیاسـت خـارجی یـا همگرایـی سـرزمینی یکدیگر حمایت کنند؟ به عبارتی دیگر چگونه دولت ها دوستان خود را انتخاب می کنند؟ ,١٩٨٧ ,Walt) (١١٦-١١٠ پاسخ وی به این سوال و شاخص هایی که والت مطرح می کنـد بخـشی از چـارچوب نظـری پژوهش حاضر برای تبیین فرصت ها و چالش های روابط ایران و ترکیه در دوره حـزب عـدالت و توسـعه است .
(محمود اوغلـی ، ١٣٨٧: ١٠٩) عملکرد ضعیف جمهوری اسلامی ایران به چند دلیل قابل توجیه است : الف ) دغدغه عمده ایران در سیاست منطقه ای خود بیشتر، ایفای یک نقش فعال در منطقـه اسـتراتژیک جنوب ایران یعنی خلیج فارس بوده است ؛ ب) با توجه به روابط مسالمت آمیز و نیز وابستگی به تکنولوژی هـسته ای روسـیه ، جمهـوری اسـلامی ایران ناچار است تا ضمن توجه به منافع اقتصادی و امنیتی روسیه در آسیای مرکزی و قفقـاز، در اعمـال سیاست های خود در این منطقه بسیار محتاطانه عمل کند؛ پ) آمریکا تلاش خود در جهت انزوا و تبعیض نقش ایران در منطقه مزبور و به ویژه در حوزه انرژی بـه کار بسته است .
منابع نفتی قابل توجه این کـشور و نیـاز آن بـه توسـعه روند دولت - ملت سازی باعث شده است جمهوری آذربایجان با کشاندن قدرت هـای منطقـه ای و فـرا منطقه ای به این کشور درصدد حل مشکلات خود برآید که مساله قـره بـاغ و نیـز تهدیـدات متـصور از سوی ایران و روسیه در راس آنهـا قـرار دارد.