Abstract:
یکی از پرسش های اساسی شیعه ، موضـع ائمـه (ع ) در قبـال حرکـت هـای سیاسـی علویان در برابر خلفای وقت است . این مقاله ضمن بررسی زمینه های روی کار آمـدن عباسیان و شرایط پس از به خلافـت رسـیدن آنـان ، مواضـع امـام رضـا (ع ) را در قبـال حرکت ها و قیام های علویان مورد بررسی قرار می دهـد . بـرای واکـاوی مواضـع امـام رضا(ع )، آگاهی از شرایط سیاسی، تاریخی خلافت عباسیان و وضعیت علویان در زمان آنها امری ضروری است . به همین منظور مهم ترین حرکت های سیاسی علویان از آغاز خلافت عباسی مورد بررسی قرار گرفته (خلافت منصور و قیام نفـس زکیـه ، تاسـیس سازمان وکالت ، خلافت هادی و قیام حسین بـن علـی بـن حسـن ، خلافـت هـارون و (ع )تشکیل دولت ادریسیان ، علویان در زمان خلافت امین و مامون ) و موضـع ائمـه در قبال این حرکت ها بیان شده است . در انتهای بحث ، به طور خـاص قیـام هـایی کـه در زمان امام رضا(ع ) صورت پذیرفته مورد بحث قرار می گیرند.
Machine summary:
به همین منظور مهم ترین حرکت های سیاسی علویان از آغاز خلافت عباسی مورد بررسی قرار گرفته (خلافت منصور و قیام نفـس زکیـه ، تأسـیس سازمان وکالت ، خلافت هادی و قیام حسین بـن علـی بـن حسـن ، خلافـت هـارون و (ع )تشکیل دولت ادریسیان ، علویان در زمان خلافت امین و مأمون ) و موضـع ائمـه در قبال این حرکت ها بیان شده است .
در ایـن بـین ، گروهـی از علویان مسیر قیام و حرکت های آشکار مسلحانه را در پیش گرفتند و گروهی دیگر (که به طـور خاص در این نوشتار از لفظ شیعه برای آنان استفاده شده است ) نیز بـه تبعیـت از امـام رضـا (ع ) تحت امر حضرت بودند و مسیر ولایت را در پیش گرفتند.
گرایش ها و فرقه های علویان در زمان سه پیشوای اول از پیشوایان اهل بیت (ع ) (حضرت علی (ع )، امـام حسـن و (ع ) امام حسین (ع )) هیچ گونه انشعابی در میان معتقدان به ولایت و امامـت حضـرت علـی (ع ) به وجود نیامد؛ اما پس از شهادت امام سوم (ع )، اکثریت شیعه ١ به امامت حضرت علی بـن الحسین (امام سجاد(ع )) قائل شدند و اقلیتی معروف به «کیسانیه »، محمدبن حنفیه ، پسـر سوم حضرت علی (ع ) را امام دانستند و معتقد بودند وی، پیشوای چهارم و همان مهـدی موعود است که در کوه رضوی غایـب شـد و روزی ظـاهر مـی شـود.