Abstract:
تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران
بدری سیدعلی*,اکبریان رونیزی سعیدرضا,جواهری حسن
* دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
شناخت و بررسی امکانات و توانایی ها و در پی آن تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی نخستین گام در فرآیند برنامه ریزی و توسعه چنین نواحی به شمار می رود. به همین منظور هدف کلی از این مقاله، تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران از لحاظ برخورداری از شاخص های زیر بنایی، شاخص های بهداشتی – درمانی، شاخص های آموزشی – فرهنگی، شاخص های اقتصادی و شاخص های جمعیتی می باشد که برای تعیین سطوح توسعه یافتگی از مدل موریس، با انتخاب 34 متغیر در قالب شاخص های فوق در سطح دهستان استفاده شده است. با بهره گیری از روش ضریب اختلاف، به تعیین میزان اختلاف و پراکندگی امکانات و خدمات (شاخص های مورد مطالعه) در دهستان ها مبادرت شده است. در نهایت نتایج سطح بندی دهستان ها بر مبنای کل شاخص ها و به تفکیک هر یک از آنها در قالب نقشه تنظیم و ارایه گردیده است.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که ضریب توسعه یافتگی بین دهستان های شهرستان کامیاران متفاوت بوده و دارای اختلاف و نابرابری می باشد. به طوری که از مجموع هفت دهستان این شهرستان یک دهستان در سطح توسعه یافته، پنج دهستان در حال توسعه و یک دهستان نیز در سطح توسعه نیافته قرار دارند.
Machine summary:
"بر این مبنا با استفاده از روش اسنادی،به برسی مبانی نظری مرتبط با موضوع پرداخته شده و سپس به منظور تعیین سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران(در سطح دهستان)،با توجه به اهمیت شاخص‌ها و همچنین محدودیت دسترسی به آنها،34 متغیر در قالب شاخص‌های زیربنایی(درصد آبادی‌های برخوردار از:برق روشنایی،تلفن،صندوق‌پست،شرکت تعاونی روستایی، وسیله نقلیه عمومی،مرکز خدمات روستایی،راه آسفالته و نمایندگی پست)،شاخص‌های بهداشتی-درمانی(درصد آبادی‌های برخوردار از:خانه بهداشت،بهورز،بهیار،مرکز بهداشتی درمانی،حمام،آب آشامیدنی و تعداد پزشک،دندانپزشک و داروخانه به ازای 10000 نفر)،شاخص‌های جمعیتی(درصد آبادی‌های دارای سکنه بالای 20 خانوار، معکوس بعد خانوار و درصد تراکم نسبی)،شاخص‌های اقتصادی(عملکرد تولید محصولات کشاورزی:گندم،جو،یونجه،گوجه‌فرنگی،نخود در هکتار(کیلوگرم)و نسبت اراضی زراعی به مساحت دهستان،نسبت اراضی باغ و قلمستان به مساحت دهستان، درصد کل شاغلین،درصد شاغلین مرد و درصد شاغلین زنان)و شاخص‌های آموزشی- فرهنگی(درصد کل باسوادی،درصد باسوادان مرد،درصد باسوادان زن و آبادی‌های تحت پوشش موج رادیویی اف‌ام)جمع‌آوری شده است که این داده‌ها از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 و نتایج سرشماری کشاورزی سال 1382 به دست آمده است(جدول 1).
جدول 6 ضریب همبستگی بین ضریب کلی توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان کامیاران با عوامل منتخب شرح مساحت دهستان تعداد آبادی‌ها جمعیت فاصله تا مرکز شهرستان ضریب کلی توسعه‌یافتگی 206/0-156/0 05/0 807/0- سطح معناداری 65/0 74/0 84/0 02/0 (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 1 سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران براساس شاخص‌های زیربنایی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 2 سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران براساس شاخص‌های بهداشتی-درمانی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 3 سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران براساس شاخص‌های آموزشی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 4 سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران براساس شاخص‌های اقتصادی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 5 سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیاران براساس شاخص‌های جمعیتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه 6 سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان کامیارانجمع‌بندی و نتیجه‌گیری در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه روستایی،شناخت،تحلیل امکانات و تنگناهای نواحی روستایی و سطح‌بندی این نواحی از نظر میزان برخورداری و محرومیت دارای اهمیت به‌سزایی است که همواره بایستی مورد توجه قرار گرفته شود."
(
, 
, 
)
