Abstract:
در مقالة حاضر ابتدا به اجمال، به ویژگیهای مکتب ادبی رئالیسم انتقادی پرداخته شده است؛ از جمله اینکه رئالیسم انتقادی، پدیدهای مختص ادبیات عصر طلایی روسیه است و نویسندگان ایرانی ـ مانند محمدعلی جمالزاده، بزرگ علوی، جلال آلاحمد، میرزا فتحعلی آخوندزاده ـ تحت تأثیر این مکتب ادبی، آثار جاودانی به مقتضای زمان خود خلق کردند. سپس به بررسی نمودهای مکتب رئالیسم انتقادی در آثار آخوندزاده و به طور اخص در آخرین نمایشنامة وی، کمدی وکلای مرافعه، پرداخته شده است. نویسنده در این کمدی، انتقاد تند و تیز خود را متوجه دستگاه قضایی دورانش (عصر قاجار) و سازکارهای رسیدگی به شکایات و مرافعات کرده و با بهرهگیری از ویژگیهای رئالیسم انتقادی روسیه و نیز استفاده از دستاوردهای نویسندگان بزرگ آن کشور، دیدگاههایش را دربارة مسائل مختلف اجتماعی دوران خویش بیان کرده است
Machine summary:
بازتاب رئالیسم انتقادی روسیه در ادبیات فارسی معاصر مطالعۀ موردی : وکلای مرافعه اثر میرزا فتحعلی آخوندزاده 1 جان الله کریمی مطهر استاد زبان و ادبیات روسی دانشکدة زبان های خارجی دانشگاه تهران ناهید اکبرزاده دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات روسی دانشکدة زبان های خارجی دانشگاه تهران (از صفحۀ ٥٩ تا ٧١) تاریخ دریافت : ٩٢/١/١٨، تاریخ پذیرش : ٩٢/٦/٢٥ چکیده در مقالۀ حاضر ابتدا به اجمال ، به ویژگی های مکتب ادبی رئالیسم انتقادی پرداخته شـده اسـت ؛ از جمله اینکه رئالیسم انتقادی ، پدیده ای مختص ادبیات عصر طلایی روسیه است و نویسـندگان ایرانی ـ مانند محمدعلی جمالزاده ، بزرگ علوی ، جـلال آل احمـد، میـرزا فتحعلـی آخونـدزاده ـ تحت تأثیر این مکتب ادبی ، آثار جاودانی به مقتضای زمان خود خلق کردند.
سـپس بـه بررسـی نمودهای مکتب رئالیسم انتقادی در آثار آخوندزاده و به طور اخص در آخرین نمـایش نامـۀ وی ، کمدی وکلای مرافعه ، پرداخته شده است .
نویسنده در ایـن کمـدی ، انتقـاد تنـد و تیـز خـود را متوجه دستگاه قضایی دورانش (عصر قاجار) و سازکارهای رسیدگی به شکایات و مرافعـات کـرده و با بهره گیری از ویژگی های رئالیسم انتقادی روسیه و نیز استفاده از دسـتاوردهای نویسـندگان بزرگ آن کشور، دیدگاه هایش را دربارة مسائل مختلف اجتماعی دوران خویش بیان کرده است .
حقـوق و آزادی زنـان و جایگاه آنان در جامعه در دو نمایش نامۀ دیگر میرزا فتحعلی آخوندزاده به نام های وزیر خـان لنکران و خرس قولدورباسان هم به شکل بارزی به چشم می خورد که نشـان از توجـه ویـژة آخوندزاده به این مسئلۀ اجتماعی دارد.