Abstract:
فقدان انگیزه، یکی از نگرانی های اصلی دست اندرکاران آموزش در دنیا است که آنان را برای یافتن راهی در ایجاد انگیزه براساس درک و تفکر برانگیخته است. برای افزودن انگیزه و در نتیجه توانایی درک و تفکر، میتوان از فطرت انسان که عشق ورزیدن او به تحقیق و اکتشاف است استفاده کرد. نوزاد انسان از زمان تولد تمام توانایی خود را برای کشف و شناخت محیط خود به کار می گیرد و کنجکاو است که دریابد و یاد بگیرد. در سالهای بعد نیز کنجکاو است تا بداند حقایقی که به او آموخته می شود چگونه کشف گردیده اند ولی از آنجا که معمولا تمام اطلاعات مستقیما به او داده می شود و کلیه پاسخ ها در محتوای درس به صورت سخنرانی گنجانیده شده است، لذا آموختن با انگیزه ای کمتر و بدون همراهی تفکر اعمال می گردد. در روش تدریس از مسیر تحقیق به جای بیان اصول موجود در کتب درسی، بحث از طرح سوالی آغاز می شود که سالها پیش برای محققین وجود داشته است. چگونگی رسیدن به پاسخ این سوال از طریق یک تحقیق فرضی از دانشجویان خواسته می شود و هر نظری که داوطلبین بیان می کنند از ابعاد علمی، روش و اخلاق در تحقیق بررسی و تحلیل می گردد. نظرات بعدی به هدف نزدیکتر شده و بالاخره پاسخ نهایی ذکر می گردد و بعد از کلاس، دانشجویان می توانند نظرات انجام شده خود را در کتب و مقالات مرجع بیابند. حضور فعال و نقش دانشجو در اجرای این روش تعیین کننده بوده و برای آگاهی از نظرات و میزان موفقیت آنان یک طرح تحقیقاتی با روش توصیفی-تحلیلی تدوین گردید. این بررسی در سالهای تحصیلی 75-1372 انجام گرفت و دیدگاههای دانشجویان طی یک پرسش نامه از 562 نفر دانشجوی پزشکی دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران خواسته شد. برای ارزیابی معلومات دانشجویان سوالات امتحانی از سه بخش درس (80 نمره)، تحقیق (20 نمره) و حضور متمرکز در کلاس (2 نمره) تشکیل گردید. نتایج نشان داد که 84.3% دانشجویان روش تدریس از مسیر تحقیق را ترجیح دادند. برای تحلیل نگرش دانشجویان 42 عبارت از سوالات پرسش نامه به چهار عنوان شناخت، علاقه، اضطراب و کم علاقگی تقسیم گردیده و بطور جداگانه آنالیز فاکتور شدند. پس از برآورد اندازه اولین فاکتورها، آنالیز همبستگی بین آنها انجام گرفت. از این رو، با در نظر گرفتن شناخت به عنوان یک متغیر وابسته، ارتباط زیر با آنالیز رگرسیون چندگانه حاصل شد: اضطراب (0.08)+کم علاقگی (0.15)-علاقه (0.27)=شناخت (P<0.0001). در مقایسه نظرات دانشجویان، رسیدن به شناخت براساس درک و تفکر در علاقمندان روش تدریس از مسیر تحقیق نسبت به گروه دیگر بیشتر بود (P=0.001). میانگین نمرات امتحان تحقیق و حضور متمرکز، در علاقمندان به این روش بیش از طرفداران روش معمول بود (P<0.05)، به نظر می رسد که این روش از طریق تفکر اکتشافی، ایجاد علاقه و با به کار گرفتن نیم کره چپ که مکان فکر منطقی و نیم کره راست که مرکز خلاقیت و ابتکار است، استاد و دانشجو را در اعتلای انگیزه آموختن یاری می دهد.
The lack of motivation seen in students is a major cause of worry for educators concerned about finding ways to re-ignite cognition-based motivation. The most natural way to enhance motivation, and therefore cognition, is utilizing man’s instinct for exploring. In the research-centered teaching method, the principle mentioned in textbooks is not presented directly, but the lecture begins by posing the initial question that led mankind to learn that principle. Students are encouraged to think of a way to reach the answer by voluntarily suggesting a proposal. The lecturer refines their views based on scientific, methodological, and ethical aspects, and guides their thoughts towards the conclusion. After the lecture, students can find confirmation for their proposals in the references. In a descriptive analytical research project in academic years 1993-95, we investigated student’s appreciation of this method compared to customary lecturing in a total of 562 students in three medical schools located in Tehran. Student’s attitudes were recorded using a questionnaire, and their knowledge was evaluated based on three types of examination questions: text exam (80 points), research essay (20 points), and class attentiveness (2 points). Results showed that 84.3% of the students preferred the research-centrered method. Factor analyses were carried out on the student’s attitude variables in four categories: cognition, enthusiasm, anxiety, and no interest. Factor scores were calculated for the first factor of each category, and for correlation analyses, multiple regression analysis was carried out demonstrating the following regression equation: Cognition=(0.27) enthusiasm-(0.15) no interest+(0.08) anxiety (P<0.0001). The results also indicated that student responses relating to cognition were significantly in favor of the research-centered method (P=0.001). Mean scores for research and class attentiveness were also higher in this group compared to those who chose the customary method (P<0.05). We conclude that the research-centered method, by its very nature, provokes enthusiasm among students, which can significantly trigger cognition, and activates their exploratory thinking by utilizing both the left and right hemispheres for the lecturer and the learner.