Abstract:
اهداف: ترومای ثانویه، به عنوان نشانگان تقریبا مشابه با اختلال استرس پس از سانحه در نظر گرفته می شود که به صورت غیرمستقیم و از طریق تماس نزدیک با قربانیان اصلی ایجاد می شود. این پژوهش با هدف بررسی اثرات آموزش مبتنی بر مدل طرحواره در کاهش علایم استرس ترومای ثانویه و ابعاد آن (تجربه مجدد رویداد، اجتناب و برانگیختگی) در همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه انجام شد.
ابزار و روش ها: در این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل، 24 نفر از همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه که از سال های 1385 تا 1392 به بیمارستان روان پزشکی صدر تهران مراجعه کرده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. این افراد به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی (12 نفر) و کنترل (12 نفر) تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش، پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی، «مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس» و «مقیاس نشانگان استرس ترومای ثانویه» بودند. آموزش مبتنی بر رویکرد طرحواره، در 12 جلسه 2ساعته صورت گرفت. داده ها با آزمون های تحلیل کوواریانس تک متغیری و تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: در مرحله پس آزمون، میانگین نمره نشانه های ترومای ثانویه در گروه آزمایش به طور معنی داری کمتر از گروه کنترل بود. همچنین بین میانگین نمره های دو گروه، در علایم مزاحمت، اجتناب و برانگیختگی تفاوت معنی داری وجود داشت(0.01>p).
نتیجه گیری: آموزش طرحواره محور، راهبردی کارآمد و سودمند برای کاهش علایم ترومای ثانویه و مولفه های آن (مزاحمت، اجتناب و برانگیختگی) در همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه است.
Purpose: This study was conducted in order to investigate the effect of schema-based instruction on reducing symptoms of secondary traumatic stress (STS) (re-experiencing the traumatic events or intrusive thoughts، avoidant responses، and arousal symptoms) among PTSD veterans' spouses.
Methods: This study was performed by semi-experimental method with pre-test and post-test design. The population consisted of PTSD veterans' spouses who were under treatment in Sadr psychiatric hospital in Tehran. Twenty four (24) of veterans' spouse were randomly assigned in two experimental and control groups، after screening. Participants completed two questionnaires: traumatic stress (STS) and DASS. Data were analyzed by ANCOVA and MANCOVA.
Results: The results showed that schema-based instruction could reduce STS symptoms (re-experiencing the traumatic events، avoidant response، and arousal symptoms)، with control of pre-test and depression، anxiety and stress in PTSD veterans' spouse.
Conclusion: Schema- based instruction is an effective method for reducing of the symptoms of secondary traumatic stress.