Abstract:
معناشناسی یکی از شاخههای زبان شناسی است که پیشینهای کهن ندارد؛ اما برخی مباحث و اندیشههای آن قابل طرح و بحث است. این نظریه که از اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه زبان شناسی نوین گذاشت، به بررسی معنا در ساختار کلام میپردازد. بنیانگذاران نخستین آن ماکس مولر و میشل بریل بودند. چند معنایی یکی از شاخههایی است که دانش معناشناسی به آن میپردازد. این جستار در پی آن است تا با استخراج معانی لغوی و سیر تحول معنای واژه «امر» در قرآن کریم وجوه متعدد معنایی آن را مورد واکاوی قرار دهد و بیان کند که از نظر دانش معناشناسی این واژه ساختار چند معنایی دارد. در این تحلیل معنایی آیات، مشخص شد که واژه «امر» معانی متعددی چون دین اسلام، وحی، سخن، گناه و ... را با توجه به بافت موضوعی آیات در برمیگیرد.
Machine summary:
"»27 تفسیر المیزان نیز به این نکته اشاره میکند که: «جمله ﴿و لو تواعدتم لاختلفتم فی المیعاد﴾ بیان این معنا است که فرود آمدن مؤمنان در اینجا و مشرکین در آنجا بر اساس قرار قبلی و یا مشورت صورت نگرفته بود، لذا دنبال این جمله فرمود: ﴿و لکن لیقضی الله أمرا کان مفعولا﴾ چون این جمله به خاطر کلمه «و لکن» استدراک از مطلب قبل است، و جمله ﴿لیهلک من هلک عن بینة و یحیی من حی عن بینة﴾ تقلیل آن قضائی است که خداوند در امر مفعول رانده و معنایش این است که خداوند، اگر این قضا را راند که شما با کفار این طور تلاقی کنید و در ضمن شرایطی شما مؤمنین را تأیید نموده و کفار را بیچاره کند همه برای این بود که خود دلیل روشنی بر حقیقت حق و بطلان باطل باشد.
41 در تفسیر مجمع البیان این نکته قابل توجه است که:«خدا است که کار جهان را از آسمان به سوی زمین تدبیر میکند و سامان میبخشد، چرا که به خواست او است که آسمانها و زمین و آنچه میان آنها است ؛پدیدآمده و به اراده حکیمانه و تدبیر عادلانه او همه چیز سامان یافته است»42 و«معنای این جمله این است که کلمه «یدبر» معنای تنزیل را متضمن است و معنایش این است که او تدبیر امر میکند، در حالیکه نازل کننده اوست و تدبیر میکند از آسمان تا زمین را و بعید نیست منظور از این أمر همان أمری باشد که در آیه ﴿فقضاهن سبع سماوات فی یومین وأوحی فی کل سماء أمرها وزینا السماء الدنیا بمصابیح وحفظا ذلک تقدیر العزیز العلیم﴾ (در این هنگام آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفرید و در هر آسمانی کار آن (آسمان) را وحی (و مقرر) فرمود و آسمان پایین را با چراغهایی [ ستارگان] زینت بخشیدیم، و (با شهابها از رخنه شیاطین) حفظ کردیم، این است تقدیر خداوند توانا و دانا!) آمده است."