Abstract:
میرداماد از فیلسوفان و متکلمان بنام شیعه در عصر صفوی است. آثار
او را میتوان تبیین گر بسیاری از مقولههای بنیادین کلام شیعی تلقی
کرد. در مقاله حاضر برای تبیین اندیشههای کلامی شیعه از دریچه آثار
میرداماد، به بررسی موضوعاتی چون توحید، جبر و اختیار، نبوت و...
میپردازیم و آنها را به عنوان بنیادهای کلام شیعی مورد امعان نظر قرار
میدهیم.
Machine summary:
"تقویم الایمان: میرداماد در این کتاب در ضمن، بحث را به امامت امام علی علیهالسلام میکشاند و در عباراتی موجز نوع دلیلهای روایی را که در کتابهای مسلمانان آمده را ذکر میکند که بعد کتاب مستقلی در شرح همین مقدمه نوشته است.
حکایت کردهاند که اصحاب ارسطو هر وقت مشکلی برایشان میآمد به سوی قبر او میرفتند و در آن مسأله بحث میکردند و مسأله برایشان حل میشد و همانند این بر سر قبر عده زیادی از بزرگان از دانشمندان و زاهدان اتفاق افتاده است و اگر روح بعد از مرگ بدن باقی نبود چنین مسائلی متصور نبود16 میرداماد حدیث قدسی در قبسات نقل میکند که: «من لم یرض بقضائی و لم یصبر علی بلائی و لم یشکر نعمائی فلیخرج من ارضی و سمائی و لیطلب ربا سوائی».
فخرالدین رازی در موضعی از کتاب نهایة العقول بر اصحاب خود چنین اعتراض میکند: هرگاه نبی صلیاللهعلیهوآله در هدایت امت این مقدار اهتمام داشته باشند که در باب بیت الخلاء رفتن تنها 36 وظیفه تعلیم فرماید سوای واجبات و این امر سهل جزئی را به رأی امت مفوض ندارد، چون تواند بود که از دنیا رحلت کند و وصی و خلیفه و امامی که بعد از او نایب نفس مقدس او و حافظ احکام شرع و مهجه دین و بیضه اسلام و سعادت امت به متابعت و شقاوتشان به مخالفت او منوط بوده باشد نصب ناکرده این قسم امر مهم و خطب عظیم را سهل گذارد و تعیین این مرتبه بلند پایه را که تالی نبوت وثانی رسالت است به اقتضای رأی امت و..."