Abstract:
از نهادهایی که در خصوص ماهیت آن بحث وجود دارد، دانشـگاه آزاد اسلامی است . در ماده ٥ اساسنامه جدید این دانشگاه ، ابتدا موسسـه عمومی غیردولتی و در اصلاح بعدی، موسسـه غیرخصوصـی غیردولتـی خوانده شد. عنوان «موسسه غیرخصوصی غیردولتی » در میـان موسسـات موجود در قوانین ، شناسایی نشده اسـت و بـه نظـر مـی رسـد منظـور از غیرخصوصی در کنار غیردولتی ، عمومی است . اما آیا این دانشـگاه یـک موسسه عمومی غیردولتی است ؟ برخی ویژگـی هـای شخصـیت حقـوق عمومی مانند ارائه خدمت عمومی و استفاده از برخـی امتیـازات قـدرت عمومی در آن وجود دارد، اما در سایر معیارها ویژگی اشـخاص حقـوقی حقوق خصوصی را دارد. با اینکه در اساسـنامه ، یـک موسسـه عمـومی غیردولتی (یا غیر خصوصی غیردولتی ) خوانده شده است اما طبـق قـانون مدیریت خدمات کشوری ، شناسایی، ایجاد و انحلال موسسـات عمـومی غیردولتی در انحصار مجلس شورای اسلامی است . به همـین دلیـل اگـر بخواهیم دانشگاه را موسسه عمومی غیردولتی بدانیم ، نیازمند شناسـایی از
Machine summary:
پـس دانشـگاه آزاد اسـلامی و مؤسسات غیردولتی غیرانتفاعی هر دو توسط اشـخاص غیردولتـی و بـه وسـیله هیـأت مؤسس که ترکیب آن در ماده ٤و٩ آئین نامه تأسیس مؤسسات آموزش عالی غیردولتـی غیرانتفاعی مصوب چهل و یکمین جلسـه مـورخ ٠٩٦٤/٧/٤٩ شـورای عـالی انقـلاب فرهنگی و همچنین مواد ٨ و٣ اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی آمده است ، ایجاد می شـود و بخش دولتی در ایجاد آن دخالتی ندارد بلکه تنها نظارت بر این مؤسسات را بر عهـده دارد.
ک حسینی پوراردکانی ، ٠٩٨٣: ٤٤) و در برخی مؤسسات عمومی غیردولتـی ، بـه موجـب قـوانین تأسیس و اساسنامه آن ها، تدوین و تصویب ضوابط استخدامی ، در قالـب آئـین نامـه - های استخدامی ، به خود این مؤسسات واگذار گردیده است (بند ٧ مـاده ٠٠ اساسـنامه مؤسسات جهاد نصر، استقلال و توسعه ؛ بند ٧ ماده ٦ اساسنامه فدراسیون هـای ورزشـی آماتوری جمهوری اسلامی ایران ؛ بند٩ ماده ٦ اساسنامه جهاد دانشگاهی ؛ بندپ ماده ٠٩ اساسنامه سازمان تأمین اجتماعی ، تبصره ٠و ٤ ماده ٠ آیین نامه استخدامی بنیاد شهید و امور ایثارگران انقـلاب اسـلامی )که آزادی عمـل ایـن مؤسسـات را افـزایش مـی دهـد.
(ماده ٤٩ اساسنامه جدید دانشـگاه آزاد اسـلامی مصـوب ٠٩٨٣/٠/٤٤) گرچه دخالت شورای عالی انقلاب فرهنگـی در ایـن امـر فراتـر از حـد نظارت است اما با توجه به اصل تفکیک قوا که حق قانون گذاری را منحصر در مجلـس شورای اسلامی می داند، نمی توان نیاز به تصویب شورای عالی انقـلاب فرهنگـی بـرای انحلال را به معنای انحلال قانونی دانست و دانشگاه را شخص حقوقی حقوق عمـومی شمرد.