Abstract:
در نگرش اسلامی سعی شده است که با ترویج اخلاق تجاری، تجارت از شکل نوعی بازی برد- باخت در اقتصاد سودگرانه، به یک بازی برد- برد تبدیل گردد. این منطق دینی با وارد کردن معنویات به همراه کسب سود در تجارت بهعنوان بخشی از مطلوبیت یک فرد مسلمان امکانپذیر است. در این مقاله سعی شده است با روش اسنادی- تحلیلی، پس از تبیین اصول اخلاق تجاری و کسبوکار از نظر اندیشمندان، دیدگاه امام علی(ع) در رابطه با اخلاق تجاری مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بدیهی است که آشنایی و نهادینه کردن فرهنگ اخلاق تجاری اسلام در کسبوکار از جمله راهکارهای کاهش تخلفات در امور اقتصادی است و سخنان و سیره امام علی(ع) بهترین راهکار برای رعایت اصول اخلاق تجاری در جامعه اسلامی میباشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که از دیدگاه آن حضرت، هدف نهایی از تجارت و کسبوکار رضایت الهی و رفع نیازهای ضروری و اساسی جامعه میباشد و برخورداری از سود عادلانه در مرحله بعدی اهمیت است.
Machine summary:
"بدیهی است که آشنایی و نهادینه کردن فرهنگ اخلاق تجاری اسلام در کسب وکار از جمله راهکارهای کاهش تخلفات در امور اقتصادی است و سخنان و سیره امام علی(ع ) بهترین راهکار برای رعایت اصول اخلاق تجاری در جامعه اسلامی میباشد.
تجار و فعالان اقتصادی، ضمن اینکه از افراد مفید و خدمت گزار جامعه هستند و رابط اقتصادی داخل و خارج از کشور محسوب میشوند، لیکن ممکن است در صورت عدم نظارت بر فعالیت حرفه ای آن ها، به طمع سودجویی بیشتر اقدام به سوء استفاده های مالی در امور تجاری از قبیل گران فروشی، احتکار و ارائه کالاهای نامرغوب به مردم نمایند؛ بنابراین ، رعایت اخلاق تجاری به همراه نظارت قانون در تصحیح رفتار فعالان اقتصادی و جلوگیری از هر گونه سوء استفاده های مالی آنها مؤثر می باشد.
بطور خلاصه ، از دیدگاه امام علی(ع )، احتکار، کم فروشی، گرانفروشی، سود غیرعادلانه ، رباخواری، غش در معامله از جمله رفتار غیراخلاقی در تجارت و کسب وکار میباشد و بر دولت اسلامی لازم است ضمن ارشاد مردم به رویآوردن به یک کسب وکار سالم و حلال ، با متخلفان در بازار اسلامی به شدت برخورد نماید و مانع سودجویی و سوء استفاده در امور تجاری و کسب وکار در جامعه گردد.
با توجه به دیدگاه های امام علی(ع ) در ارتباط با تجارت و مبادلات اقتصادی، میتوان پیشنهادات زیر را برای ارتقای اخلاق تجاری در جامعه کنونی مطرح کرد: همان طوریکه در مباحث فوق مطرح شد، برخورداری از اخلاق پسندیده و متعالی تجاری لازمه و نیاز فرهنگ کسب وکار در جامعه میباشد، هرچه مردم از خصائص اخلاقی در امور کسب وکار برخوردار باشند، تخلف اقتصادی در جامعه کاهش مییابد و اعمال قانون کمتر ضرورت پیدا میکند."