Abstract:
چکیده قاجاریه آخرین سلسلهای بودند که با اتکا به شمشیر مردان ایل به قدرت رسیدند، اما بر خلاف ایلات پیشین در مواجهه با مهمترین مسأله دوره حکومتشان یعنی ظهور مدعیان جدید قدرت، بدون جنگ و مقاومت تسلیم شدند. عجیبتر آنکه رجال و نخبگان قاجاری با همراه نشان دادن خود با سردار سپه، از انتقال قدرت و سلطنت به رقیب حمایت کردند. یافتههای این تحقیق بر پایه روش تبیین عقلانی نشان میدهد که در این زمان به دنبال اقدامات نصفه و نیمه در نوسازی نظامی، ایل قاجار دچار فروپاشی و از عرصه نظامی خارج شده بود. سلطنت نیز در جریان نهضت مشروطه (نوسازی سیاسی) به شدت تضعیف شد و فرماندهی کامل بر واحدهای نظامی مدرن را نیز از دست داد. وابستگان خاندان سلطنت به جای از دست دادن قدرت و ثروت از اولی دست شستند تا دومی را حفظ کنند.
Machine summary:
"محمد ولی میرزا که از همراهان تغییر سلطنت بود و حتی در روز نهم آبان به همراه برادرش نصرت الدوله و شاهزاده صارم الدوله به منزل سردار سپه رفت ، در خاطرات خود نوشت که علاقه ای نداشته که به خلع قاجاریه از سلطنت رأی دهد، تا نام او در تاریخ به زشتی ثبت شود (فرمانفرماییان ، ١٣٨٢: ج ٢/ ١٣٥) و عباس میرزا سالار لشکر نیز عمدا از شهر تهران خارج شد تا در روز رأیگیری خلع قاجاریه از سلطنت در مجلس حاضر نباشد (فرمانفرماییان ، ١٣٨٧: ٢٧٧) و نصرت الدوله نیز در صحبتی با وابسته نظامی فرانسه در ایران گفت که «دیکتاتور، با اتکا به زور، زمان حال را در دست دارد، در حالی که مخالفان مواظب آینده اند» (برتران ، پاییز و زمستان ١٣٨١: ٦٨) تنها فرد خاندن قاجار که به خلع قاجاریه از سلطنت اعتراض کرد، احمد شاه قاجار بود که در مقاله ای که در اختیار خبرگزاری رویترقرار داد، به تصمیم مجلس درباره خلع قاجاریه از سلطنت اعتراض کرد و آن را خلاف قانون اساسی دانست و به اتهامات وارده به خود جواب داد و اعلام کرد که خود را کماکان شاه ایران میداند (روزنامه حبل المتین ، سال سی و سوم ، شماره ٣٧: ٢٩ ربیع الثانی ١٣٤٤ ق ، ٣)."