Abstract:
موضوع این جستار نقد و بررسی کتاب نقد و بررسی تطبیقی خمریات رودکی و ابونؤاس، تألیف سید فضل‌الله میرقادری است. در این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر و تحلیل ابعاد شکلی آن، به بیان «امتیازات»، «کاستی‌ها»، و «بایسته‌های» محتوایی آن نیز پرداخته شده است. امانت‌داری علمی در ذکر منابع، بی‌طرفی در نقد و نظر، نکته‌سنجی و دقت در تحلیل، نظریه‌پردازی در نقد و تحلیل، استفاده از برخی منابع معتبر علمی، ارائة فهرست‌های گوناگون و کارآمد در پایان کتاب، و رویکرد اخلاقی و دینی به موضوع تطبیق برخی از امتیازات و نوآوری‌های این کتاب به شمار می‌آیند. در برابر این امتیازات، عدم اهتمام به نظریه و مبانی نظری روش پژوهش در مطالعات تطبیقی، موضوع‌محوری توصیفی و گریز از مسئله‌پژوهی و اهتمام به کشف مجهول، غفلت از یافته‌های نوین پژوهشی، در حاشیه قرار دادن نقد ادبی و زیبایی‌شناسی، و رویکرد ذوقی در بخش نقد و نظر ازجمله کاستی‌های این کتاب است. این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بر آن است تا به تحلیل محتوایی و شکلی امتیازها و کاستی‌های ذکرشده بپردازد.
The study and criticism on the book entitled” the comparative analysis on Roodaki’s and Aboo Navas’s Khomriat ”comprised by Said Fazl Alah Mir Ghaderi is to be examined here. This essay is to introduce this work as well as to analyze the different aspects of it، due to “properties”، ”failures”، and “should”. Some of innovations in this work including: the scientific saving in the unbiased references in criticism، carefulness in the analysis، the use of authentic scientific sources، the presentation of different lists at the end of book، the moral، religious approach to the comparative issue. The findings of essay show some failures including: to ignore the methodology in the comparative study، the descriptive-based issue، to avoid the research as well as to explore the unknown issues، to ignore the new research-based findings، to marginalize the literary criticism and aesthetic، the moody approach in the criticism…and this study is descriptive-analytical to examine Roodaki’s and Aboo Navas’s Khomriat on the context.
Machine summary:
اهمیت رعایت این تقدم و تأخر زمانی است که مؤلف در پیش‌گفتار (صفحه 11) بیان نموده است که این اثر بر اساس مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی صورت می‌گیرد.
اهمیت این دقت و ضرورت به اندازه‌ای است که نادیده گرفتن آن سبب می‌شود مخاطب چنین تصور نماید که تاریخ آغازین شعر فارسی و نیز هنرنمایی‌های شاعرانه رودکی در این غرض شعری به تقلید محض از فرهنگ و ادب عربی بوده است.
در تبیین بیش‌تر آن‌چه گفته شد، ذکر این نکته نیز ضروری است که نظریه در ادبیات تطبیقی تنها به شیوه تطبیق نمی‌نگرد، بلکه در نظریه، که همان پیکره و مجموعه نظام‌مند اندیشه و فکر نویسنده است (← کالر، 1385: 9)، به کارکردهای گوناگون ادبی و غیر ادبی متن‌های مورد مقایسه، اهتمام ورزیده می‌شود.
البته تخصصی بودن کتاب سبب شده است که چندان برای دانشجویان مقطع کارشناسی مورد استفاده قرار نگیرد؛ زیرا این تألیف بیش‌تر از آن‌که اثری آموزشی باشد اثری پژوهشی است و تناسب چندانی با سرفصل‌های مصوب وزارت علوم ندارد.
در حوزه منابع نظری (مکتب فرانسه)، که این پژوهش بر اساس آن صورت گرفته است، تنها به یک منبع، ادبیات تطبیقی: پژوهش تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی، اثر «محمد السعید جمال‌الدین» بسنده شده است (منبع شماره 34 کتاب).
در حالی که کتاب‌ها و مقالات پژوهشی معتبر زیادی درباره این مکتب و نقد آن نگاشته شده است؛ از ادبیات تطبیقی تا نقد ادبی: مجموعه مقالات اثر «طهمورث ساجدی» و نیز مقالات علی‌رضا انوشیروانی در ویژه‌نامه ادبیات تطبیقی فرهنگستان از نمونه‌های پیشنهادی برای استفاده مؤلف در چاپ جدید کتاب است.
(
, 
, 
)
