Abstract:
مفهوم آمایش به تنظیم و تنسیق رابطة سه عنصر انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در مقیاس‌های مختلف جغرافیایی (محله، ناحیه، منطقه، شهر، کشور و جز آن) با تأکید بر نقش نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری اشاره می‌کند. جایگاه مهم مدیریت و تصمیم‌گیری، وجه اشتراکی است که آمایش را با موضوع پدافند غیرعامل پیوند می‌دهد. هدف این تحقیق بررسی چگونگی توزیع فضایی و مکانی کاربری‌های درمانی (بیمارستانهای مهم) مشهد با رویکرد پدافند غیرعامل است. هر چند تأکید بر رویکرد پدافند غیرعامل است، به‌دلیل ارتباط نزدیک این موضوع با موضوع آمایش (در مقیاس شهری)، یافته‌های تحقیق می‌تواند در برنامه‌ریزی فضایی و آمایشی شهر نیز مؤثر باشد. محدودة مورد مطالعه، مشهد است که با توجه به تنوع و تعدد کاربری‌های درمانی، بیمارستانهای مهم و اصلی شهر برای بررسی نهایی انتخاب شد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی ـ تحلیلی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از بیمارستاهای مهم مشهد در محدودة بخش مرکزی شهر و در محدودة با خطر بالا از منظر پدافند غیرعامل قرار دارد و توزیع فضایی آنها بر اساس تراکم جمعیت، به‌شدت نامتوازن است. در نهایت، با بررسی نتایج پژوهش پیشنهادهایی برای کاهش مخاطرات مراکز درمانی در زمان بحران بیان شد.
Spatial planning concept refers to alignment and arrangement of relationship between people، space and activities at different geographical scales with emphasis on the role of decision-making and decision-taking. Objective of this research is investigating the spatial distribution and localization of therapeutic land use (important hospitals) of Mashhad city with passive defense approach. Although، emphasis is on passive defense approach، however، because it is closely tied to the issue of spatial planning (especially in urban scale)، the findings of the study can also be effective in spatial planning and urban planning. Study area is city of Mashhad that with regard to the diversity of therapeutic spaces، major city hospitals were selected for final consideration. Research methodology is descriptive - analysis method. Findings of Research indicate that the main part of important hospitals in Mashhad have been concentrated in the central part of the city. These regions located in areas of high risk in terms of passive defense. Imbalance between density population and spatial distribution of hospitals in urban areas is strongly noticeable. Finally، with attention to investigations and results، some suggestions for reduction hazards of therapeutic spaces in times of crisis offered.
Machine summary:
پدافند عامل متکي بـر نيروي انساني متخصص و فعال و ابزار مناسـب اسـت (بـوذري، ١٣٨٨، ص٢)، در مقابـل ، پدافنـد غيرعامل به مجموعه اقدامهايي اطلاق مي شود که نيازمند به کارگيري جنگ افزار نيست و با اجـراي آن مي توان از واردشدن خسارتهاي مالي به تجهيـزات و تأسيسـات حيـاتي و حسـاس نظـامي و غيرنظامي و تلفات انساني جلوگيري کرد، يا ميزان اين خسارتها و تلفـات را بـه حـداقل ممکـن کاهش داد (موحدي نيا، ١٣٨٥، ص٢٠٥) و مستلزم مجموعه تدابيري است کـه مـديريت بحـران را تسهيل مي کند و کاهش آثار هر نوع مخاطرة طبيعي و انسـاني را قبـل از وقـوع آن مـد نظـر قـرار مي دهد (حسين زاده دلير و همکاران، ١٣٩١، ص٣).
رابطة آمايش سرزمين و پدافند ديرعامل (مديري و همکاران، ٢ک١٣، ش ٣ط) کاربريهاي درماني و پدافند غيرعامل اگر بپذيريم اصل حفاظت جان انسان و محـيط زنـدگي انسـاني بايـد بـه عنـوان يـک راهبـرد در تصميم گيريهاي کلان ملي و شهرسازي مد نظر قرار گيرد، اهميت ساختمانهاي عمومي به عنـوان اماکني با کاربري عمومي و مشخص خدمت رساني در مقياس شهري دوبرابر مي شود، زيـرا از يـک طرف، بر اساس تحقيقات و شواهد موجود ميزان تخريب و آسيب آنها در مقايسه با کاربريهـاي ديگر کمتر است که مي توان آنها را به عنوان اماکني با ظرفيت و شرايط مناسـب در زمـان بحـران جهت اسکان و سازماندهي جنگ زدگان به کار گرفت ، از طرف ديگر، در صورت بـروز حادثـه اي و يا انهدام اين گونه ساختمانها به دست دشمن ، به دليل تعداد زياد استفادهکنندگان از آنها مي توانـد فجايع بسياري به بار آورد (حسيني و همکـاران، ١٣٩٠، ص٧).
(
, 
, 
)
