Abstract:
زنان در حکم نیمی از نیروی کار، میتوانند بر توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه مـوثر باشـند. امـروزه مشـارکت آنهــا در گسـترش فعالیـت هــای اجتمـاعی و اقتصـادی افــزایش چشمگیری یافته است ؛ اما شکاف درآمدی موجـود بـین زن و مـرد در بـازار کـار، یکـی از مهم ترین تبعیض هایی است که در سالهای اخیر همراه با افزایش مشـارکت زنـان در بـازار کار، پیش روی آنان بودهاست ؛ لذا شناخت عوامل تاثیرگذار بر اشـتغال زنـان و اثرگـذاری این عوامل بر سطح دستمزد آنان و پی بردن به عوامل مـوثر بـر شـکاف درآمـدی جنسـیتی موجود، میتواند زمینه بسیار مناسبی برای کـاهش تبعـیض و رسـیدن بـه توسـعه مطلـوب و پایدار باشد. پژوهش حاضر به تحلیل اثر اشتغال، بهـرهوری، سـطح تحصـیلات و در حـال تحصـیل بودن زنان و مردان بر کاهش شکاف جنسیتی دسـتمزد در کشـور، در قالـب یـک الگـوی اقتصادسنجی میپردازد. پایه نظری این الگو بر اساس چهارچوب شکاف جنسیتی اوزاکـا و بلیندر (١٩٧٤) و در دورة زمانی ١٣٧٠ تا ١٣٩٠ تدوین شدهاست . نتـایج تجربـی بـا بـرآورد ضرایب الگو به روش دادههای تابلویی و با استفاده از نـرمافـزار Stata و Eveiws بـه دسـت آمده و سپس تحلیل شدهاست . بر اساس نتایج به دست آمده، اشتغال و بهره وری اگر چه باعث افزایش دستمزد زنان و مردان میشود، اما شکاف جنسیتی دسـتمزد را افـزایش مـیدهـد. متغیـر تحصـیلات باعـث افزایش دستمزد زنان و مردان می شود امـا شـکاف جنسـیتی را کـاهش مـی دهـد. در حـال تحصیل بودن زنان نیز دستمزد نسبی آنها را کاهش داده، از شـکاف جنسـیتی دسـتمزد نیـز میکاهد.
Machine summary:
امـروزه مشـارکت آنهــا در گسـترش فعالیـت هــای اجتمـاعی و اقتصـادی افــزایش چشمگیری یافته است ؛ اما شکاف درآمدی موجـود بـین زن و مـرد در بـازار کـار، یکـی از مهم ترین تبعیض هایی است که در سالهای اخیر همراه با افزایش مشـارکت زنـان در بـازار کار، پیش روی آنان بودهاست ؛ لذا شناخت عوامل تأثیرگذار بر اشـتغال زنـان و اثرگـذاری این عوامل بر سطح دستمزد آنان و پی بردن به عوامل مـؤثر بـر شـکاف درآمـدی جنسـیتی موجود، میتواند زمینۀ بسیار مناسبی برای کـاهش تبعـیض و رسـیدن بـه توسـعۀ مطلـوب و پایدار باشد.
بدین ترتیب با توجه به روش محاسبۀ شکاف جنسیتی دستمزد یعنی اختلاف لگاریتمی دستمزدهای میانگین دو گروه مرد و زن که در بالا به آن اشاره شد، اوزاکا و بلیندر پس از برآورد و تجزیه و تحلیل معادلات دستمزد زنان و مردان بـه صـورت لگـاریتمی بـر حسـب متغیر خصوصیات بهرهوری آنها، برای شبیه سازی معادلۀ شکاف جنسـیتی دسـتمزد طـرفین ، معادلۀ دستمزد زنان را از معادلۀ دستمزد زنـان کسـر کردنـد.
با توجه به مدل، اوزاکا و بلیندر برای شبیه سازی و محاسـبۀ شـکاف جنسـیتی دسـتمزد، ابتدا معادلات دستمزد را براساس بردار اشتغال زنان و مـردان در هـر گـروه بـه شـکل زیـر برآورد نمودند: (رجوع شود به تصویر صحفه) (رجوع شود به تصویر صحفه) همان اثر بهرهوری است .
بنـابراین بـا تکیـه بـر جنبه های نظری و تجربی، (معادلات (١١) و (١٢)) به معادلات دستمزد اوزاکا و بلیندر برای دستیابی به هدف اصلی این تحقیق که تأثیر اشتغال زنان بـر شـکاف درآمـدی جنسـیتی در ایران طی دورة ١٣٧٠ تا ١٣٩٠ است ، افزوده میشود.