Abstract:
بر اساس منطق گفتگویی و توجه به دیگربودگی در نظریة باختین ، می توان اصالت رمان را در ویژگی چندزبانگی آن دانست ؛ از همین رو، زبان رمان در تعامل گفتگومند با سایر زبان های برآمده از خاستگاه های متنوع اجتماعی ایدئولوژیک و نیز در تعامل بینامتنی با زبان سایر متون قرار دارد و به بازنمایی آنها می پردازد. بدین ترتیب ، رمان نویسان زن نیز در نوشتار زنانة خود، با تکیه بر چندزبانگی ، گفتمانی دوصدایی ایجاد کرده ، امکان بروز صدای زنانه را فراهم می کنند. مقالة حاضر، با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از نقد باختینی ، در مقایسه ای تطبیقی ــ بر پایة مکتب امریکایی ــ جلوه های گفتگومندی زبان در دو رمان زنانة فارسی و عربی را بررسی می کند: رمان چراغها را من خاموش میکنم ، اثر زویا پیرزاد و ذاکرة الجسد (خاطرات تن )، اثر احلام مستغانمی . این دو نویسنده ، علی رغم تفاوت در راهبردهای روایتی ، در نوشتار زنانة خود به مسئلة زبان و جایگاه آن در رمان توجه کرده ، بر اساس ویژگی های سبک خویش اشکال متنوعی از حضور زبان های دیگر را در رمان بازنمایی کرده اند. در نتیجه گفتمان دوصدایی ، در سه سطح مختلف ، دیدگاه زنانة نویسندگان را به شکلی منکسر بروز می دهد؛ با این تفاوت که پیرزاد به ایجاد دنیای ناهمگون زبانی و شکست هژمونی زبان مسّلط بر ادبیات توجه کرده است ، درحالی که مستغانمی نگاهی انتقادی به مقولة جنسیت می افکند
Machine summary:
بررسی اشکال گفتگومندی زبان در دو رمان زنانة پیرزاد و مستغانمی فاطمه اکبری زاده ، ١ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب ، دانشگاه تربیت مدرس کبرا روشنفکر، ٢ استادیار رشتة زبان و ادبیات عرب ، دانشگاه تربیت مدرس خلیل پروینی ، دانشیار رشتة زبان و ادبیات عرب ، دانشگاه تربیت مدرس حسینعلی قبادی ، استاد رشتة زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه تربیت مدرس چکیده بر اساس منطق گفتگویی و توجه به دیگربودگی در نظریة باختین ، می توان اصالت رمان را در ویژگی چندزبانگی آن دانست ؛ از همین رو، زبان رمان در تعامل گفتگومند با سایر زبان های برآمده از خاستگاه های متنوع اجتماعی ایدئولوژیک و نیز در تعامل بینامتنی با زبان سایر متون قرار دارد و به بازنمایی آنها می پردازد.
این جستار به روشی توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از رویکرد تطبیقی مکتب امریکایی ،٧ که حوزة پژوهش را تا مقایسة یک ادبیات با ادبیات دیگر گسترش داده و از مرزهای ادبیات ملی گام فراتر نهاده است (انوشیروانی ١٥)، به مقایسة تجلی دیگر زبان ها در زبان دو رمان زنانه از زویا پیرزاد٨ از ادبیات فارسی و أحلام ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Mikhail Bakhtin 2 dialogism 3 translinguistics 4 heteroglossia 5 Graham Allen 6 polyphony ٧ مکتب امریکایی با گسترده ساختن حوزة ادبیات تطبیقی وعدم انحصار آن در بررسی تأثیرها و تأثرات ادبی ، امکان بررسی تطبیقی یک ادبیات معین را با ادبیات یا ادبیات های دیگر فراهم می سازد و حتی دایرة بررسی را تا مقایسه و تطبیقگری میان ادبیات و سایر حوزه های علوم انسانی و معرفتی و شناختی گسترش می دهد (الخطیب ٥٠).
(
, 
, 
)
