Abstract:
رابطۀ فرهنگ دینی و فناوری، از جمله موضوعاتی است که برای تحقق جنبش نرم‌افزاری، نهضت تولید علم، معرفی سبک زندگی اسلامی و در نهایت، تمدن‌سازی ضرورت ویژه‌ای دارد. این مسئله که متأسفانه تاکنون ابعاد و زوایای آن به طور دقیق بررسی نشده است، مستلزم دانستن مبانی و پیش‌فرض‌های فناوری از یک سو و همچنین آثار، لوازم و پیامدهای آن از دیگر سو و سپس نقد دینی هر کدام است.هدف: هدف این مقاله با توجه به محدودیتی که نقد این مبانی و پیش‌فرض‌های فناوری تا مقدمه‌ای باشد بر تشریح تعامل و تأثیر متقابل دین و فناوری بر یکدیگر و سپس از خلال آن بتوان رابطۀ ابعاد مختلف دین مانند اخلاق، معنویت و .. را با دین بررسی نمود و فناوری را آسیب شناسی کرد، این پیش‌فرضها را می‌توان در سه گروه پیش‌فرض‌های فلسفی، اخلاقی، روانی (جمعا 12 مورد) فهرست کرده که به نقد دینی هر یک اشاره شده است. روش: این تحقیق بنیادی است و نوع روش تحقیق آن تبیینی و تحلیلی می‌باشد و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه‌ای است و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات آن هم با روش تحلیل اسنادی، سامان پذیرفته است. نتیجه‌گیری: از میان پیش‌فرض‌های فناوری، بعضی منطبق با دین، بعضی ضد دینی و اکثرا غیر دینی هستند. و نمی توان از این مبانی و پیش فرض‌ها ، توقع برآمدن یک فناوری اسلامی را داشت.
Objectives: This short piece of writing intends to elucidate the pre-suppositions of technology and aims at investigating and studying the principles and pre-suppositions of technology from the view point of Islamic religion. The pre-suppositions in this research are arranged in three philosophical، moral and psychological types. Religious critics of each of them are developed in this article.
Method: The method of the research is fundamental and analytical descriptive. Data collection is library method and data analysis is based on documentary analysis.
Conclusion: The author of the research concludes among pre-suppositions of technology; some pre-suppositions are in accordance with religion and some are not and most of them are none religion ones enemies.
Machine summary:
نقد و بررسی مبانی و پیش‌فرض‌های فناوری (از دیدگاه دین اسلام) ( حسین مطیع چکیده رابطۀ فرهنگ دینی و فناوری، از جمله موضوعاتی است که برای تحقق جنبش نرم‌افزاری، نهضت تولید علم، معرفی سبک زندگی اسلامی و در نهایت، تمدن‌سازی ضرورت ویژه‌ای دارد.
Peter Koslowski Bourne The Natural Philosophy of Cause and Chance دو) ماده‌گرایی فلسفی فناوری هیچ توجه و اعتنایی به امور متافیزیکی و غیر مادی ندارد و سعی در فرو کاستن و تحلیل همۀ امور به ماده و حس دارد و کاملا بر اساس نگرش مادی، جهان را توصیف و تصرف می‌کند و متأسفانه کم کم مادیت معرفت‌شناسی به مادیت وجودشناختی انجامید؛ یعنی علم‌زدگی معرفت‌شناختی به تدریج به نوعی ماتریالیسم هستی‌شناختی انجامید: «به تدریج فلسفۀ علوم و سپس متدولوژی آن بر اساس دیدگاه مادی‌گرایانه پی‌ریزی شد و سپس با استقرار این مبانی، روش تولید نظام تعاریف علوم کاربردی مادی رخ نمایاند و توانست بر پایۀ این مبنا، سه مبنای علوم نظری، تجربی و کاربردی را که هنوز آکادمی‌ها و دانشگاههای معاصر سازماندهی نکرده بودند، پی‌ریزی کند».
(لیدیمن، 1390: 23) نقد دینی کافی نمودن پیش‌بینی‌پذیری: فناوری با علیت عامه و صدق و کذب کاری ندارد، این مسئله هر چند مورد خطاب مستقیم دین نیست، اما دلیل متقن و روشنی نیز از دین برخلاف آن یافت نشده و به تعبیر دیگر؛ استفاده جزیی و معرفت‌شناختی از اصل کلی و هستی‌شناختی علیت، برای مقاصد خاص مثل ساخت ابزار و مصنوعات و ...
(
, 
, 
)
