Abstract:
شناخت این که افراد چگونه باب گفت وگو را باز می کنند یا چگونـه همـدیگر را خطاب می کنند موضـوعی مهـم در مطالعـات جوامـع بـه منظـور ایجـاد روابـط اجتماعی بین افراد است . دراین پژوهش رفتار خطاب در گونة گفتاری فارسـی بررسی می شود. در این مطالعه ، تحلیل داده های جمـع آوری شـده از ٤٣ گویشـور فارسی نشان داد که ده نوع اصطلاح خطاب در مکالمات روزمره استفاده می شود:اسامی شخصی ، عناوین (القاب )، اسامی مذهبی ، اصطلاحات شـغلی ، اصـطلاحات روابط خویشاوندی ، اصطلاحات احتـرام آمیـز و رسـمی ، اصـطلاحات صـمیمانه و خودمانی ، ضمایر شخصی ، عبارات توصیفی و اصطلاحات صفر. هم چنین استعاره ها و تابوها نیز در داده ها بررسی و تحلیل می شوند. تحلیل آماری اصطلاحات خطـاب نشان می دهند که اصطلاحات صمیمانه و خودمانی را افـراد مـذکر بیشـتر بـه کـار می برند و اصطلاحات روابط خویشاوندی با افزایش سن گویشـوران کمتـر مـورد استفاده قرار می گیرد.
Machine summary:
"در زبان فارسی مورد خطاب قرار دادن فرد با استفاده از اسامی اشخاص به صورت های زیر است : ـ اسم کوچک : حسن ؛ ـ نام خانوادگی : احمدی ؛ ـ اسم رسمی کامل شامل نام و نام خانوادگی : حسن احمدی ؛ ـ اسم کوچک به اضافة واژه بست : محمدم .
همچنین از دیگر ویژگی های زبان فارسی این است کـه فـرد مـی توانـد از عبارات متفاوت خطاب برای عناوین شغلی استفاده نماید.
٣. عبارات خطاب استعاری استعاره کاربرد عبارتی است برای ارجاع به چیزی به جای آن که در اصل بـرای تعریـف آن چیز به کار برده می شده یا آنچه به زبان ساده به معنی آن می باشد، به این منظور که شباهت یا ارتباطی بین دو چیز برقرار شود (٢٠٠٦ ,Knowles and Rosamuond).
مقولات خطاب و درصد آن ها اسم کوچک + واژگان وابسته نام خانوادگی عبارت خویشاوندی اسامی تحبیب کوتاه شدگی عناوین اسامی مذهبی اسامی حرفه ای عناوین احترام آمیز معکوس موارد دیگر ـ در جدول بالا، «زن < شوهر» به معنای مورد خطاب قرار دادن شوهر توسط همسر است .
یافته های این تحقیق نشـان مـی دهـد کـه ١٠ مقولة اصلی برای خطاب افراد در گونة گفتاری زبان فارسی به کار می رود: اسـامی فـردی ، عناوین ، اسامی ، عبـارات مـذهبی ، عبـارات شـغل محـور، عبـارات خویشـاوندی ، عبـارات احترام آمیز و رسمی ، عبارات صمیمانه و خودمانی ، ضـمایر شخصـی ، عبـارات توصـیفی و عبارات خطاب صفر."