Abstract:
چکیده برای رسیدن به توسعه پایدار شهری و همچنین تصمیمگیری بهتر برای جهتدهی توسعه در آینده، بازبینی دائمی فرآیندهای دینامیک شهری با توجه به توسعه در گذشته و پیشبینی آن در آینده، اجتنابناپذیر است. هدف پژوهش حاضر، مدلسازی توسعه کلانشهر تهران با استفاده از مدل LCM در دوره 11 ساله 1385_1374 است. برای این منظور ابتدا، معیارهای موثر در این فرآیند از سازمانهای مربوطه جمعآوری، آنالیز و آمادهسازی شدند و نقشههای کاربری زمین از تصاویر ماهواره لندست با ضریب کاپای 765/0 برای هر نقشه استخراج گردید. سپس با استفاده از دادههای اتوکد سازمان نقشهبرداری و نقشههای موجود (2000/1) تا ضریب کاپای 885/0 بهبود داده شدند. در مرحله بعد صحتسنجی نقشهها و آشکارسازی تغییرات صورت گرفت. نتایج آشکارسازی تغییرات با ضریب کاپای 85/91 % نشان میدهد که بیشترین افزایش مساحت در مناطق ساختهشده (68/4603 هکتار) و بیشترین کاهش مساحت در زمین باز (47/4561 هکتار) رخ داده است. بر مبنای این تغییرات، 11 متغیر مستقل به عنوان ورودی مدل انتخاب شده و سپس، پتانسیل تبدیل کاربری و پیشبینی برای سال 1396، با استفاده از روش MLP و زنجیره مارکوف، مدلسازی شدند. مقایسه نتایج پیشبینی با جدیدترین دادههای زمینی و مطالعات گذشته نشان میدهد که نتایج تحقیق حاضر به واقعیتهای زمینی نزدیکتر است. همچنین نقشه پیشبینیشده گویای این است که بیشترین میزان توسعه در سال 1396 به ترتیب در بخشهای غرب و شرق کلانشهر تهران رخ میدهند.
Machine summary:
"به منظور کاهش اثرات زیانبار رشد شهری بر محیط - زیست و حفظ عملکرد بهینه اکوسیستم ، الگوهای زمانی و مکانی تغییرات پوشش زمین و کاربری اراضی و عوامل مؤثر بر این تغییرات (سررا 2 و همکاران، ٢٠٠٨، ١٩٠)، بطور قابل ملاحظه ای در توسعه نسبی سیاست های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مهم هستند (دووان و یاماگوچی، ٢٠٠٩، ٣٩٠).
پژوهش های زیادی در این زمینه صورت گرفته است ، از جمله کامیاب و همکاران که در سال ١٣٩٠ با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و با بکارگیری سه گروه متغیر شامل متغیرهای بیوفیزیکی، اقتصادی- اجتماعی و کاربری زمین توسعه شهری گرگان را مدلسازی کردهاند.
در نهایت نقشه های طبقه بندی شده (در چهار نوع کاربری شامل ؛ مناطق ساخته شده، زمین باز، کشاورزی، و سطوح آبی) با استفاده از نقاط کنترل زمینی صحت - سنجی شدند و ضریب کاپای ٠.
این نتایج حاکی از آن است که کلانشهر تهران، بواسطه پایتخت بودن، صنعتی شدن، تمرکز بازار کار و در نتیجه افزایش مهاجرپذیری به گونه ای شتابآلود توسعه یافته و در ساختار و بافت داخلی آن تحولات اساسی صورتگرفته است ، و همچنین باعث تغییرات شگرفی در مرزهای بلافصل خود در پوشش گیاهی-که بیشتر شامل مناطق کشاورزی است - و زمین باز شده اسـت .
از جمله این مطالعات میتوان به تحقیق جوکار ارسنجانی و همکاران در سال ٢٠١٢ در زمینه مدلسازی توسعه کلانشهر تهران اشاره کرد (جوکار ارسنجانی و همکاران، ٢٠١٢، ٢٧٣)، که در آن پیش - بینی رشد برای سالهای ٢٠١٦ و ٢٠٢٦ با استفاده از رگرسیون لجستیک و سلولار آتوماتا انجام شده است ."