Abstract:
گنبدهای نمکی علاوه بر اهمیت زمین شناختی، به دلیل تاثیری که بر روی منابع آب و خاک مناطق اطراف خود دارند از اهمیت قابل توجهی برخوردار می باشند. در این مطالعه تاثیر گنبد نمکی کنار سیاه در استان فارس بر دشت کنارسیاه که در بلافصل زبانه انتهایی گنبد نمکی قرار دارد، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با توجه به تاثیر گذاری این گنبد بر روی منابع خاک این دشت از شش نقطه مختلف در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری نمونه برداری انجام شد و درجه شور، سدیمی و یا شور و سدیمی بودن خاک ها براساس شاخص ارایه شده توسط وزارت کشاورزی آمریکا(usda) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج تجزیه و مقایسه داده ها نشان داد که تاثیر گنبد کنار سیاه بر روی خاک های منطقه از لحاظ درجات مختلف شوری یا سدیمی تاثیر شدیدی نبوده و بیشترین مقدار تغییرات مشاهده شده در زمین های کشاورزی صورت گرفته است که این به دلیل آبیاری با آب هایی است که کیفیت آنها به نحوی تحت تاثیر گنبدهای نمکی منطقه قرار گرفته است. از آنجا که این تغییرات در خاک های کشاورزی می تواند سبب از بین رفتن فعالیت های کشاورزی و اقتصاد منطقه شود بنابراین باید اصلاح این اراضی برای ادامه فعالیتهای از این دست در اولویت قرار گیرد.
Machine summary:
براي اين منظور با توجه به تأثير گذاري اين گنبد بر روي منابع خاک اين دشت از شش نقطه مختلف در دو عمق ١٥-٠ و ٣٠-١٥ سانتي متري نمونه برداري انجام شد و درجه شور، سديمي و يا شور و سديمي بودن خاکها بر اساس شاخص ارايه شده توسط وزارت کشاورزي آمريکا (USDA) مورد بررسي و مقايسه قرار گرفت .
نتايج تجزيه و مقايسه داده ها نشان داد که تأثير گنبد کنار سياه بر روي خاکهاي منطقه از لحاظ درجات مختلف شوري يا سديمي تأثير شديدي نبوده و بيشترين مقدار تغييرات مشاهده شده در زمين هاي کشاورزي صورت گرفته است که اين به دليل آبياري با آب هايي است که کيفيت آنها به نحوي تحت تأثير گنبدهاي نمکي منطقه قرار گرفته است .
در استان فارس آب آبخوان هاي آبرفتي و کارستي داراي کيفيت مناسبي ميباشد اما در بعضي مناطق تماس اين آبخوان ها با گنبدهاي نمکي سبب کاهش کيفيت آب آنها ميشود؛ به عنوان مثال چشمه ي کنارسياه در منطقه ي فيروزآباد از سازند آهکي سروک خارج ميگردد؛ اما تشکيلات سروک، در مجاورت گنبد نمکي کنار سياه قرار گرفته است .
/ منبع : وزارت معادن و فلزات ، ١٣٧٨ شکل ١ : موقعيت گنبد نمکي کنارسياه نسبت به ساير گنبدهاي نمکي در استان فارس روش مطالعه جهت بررسي تأثير گنبد نمکي کنارسياه بر دشت جنوبي آن بر اساس ميزان احتمال تأثير پذيري آنها از اين گنبد، از مناطق مختلف واقع بر روي گنبد و همچنين از دشت مذکور شامل مناطق کشاورزي و غير کشاورزي ، تعداد ١٢ نمونه در ٦ ايستگاه و در دو عمق ١٥- ٠ و ٣٠- ١٥ سانتيمتر، نمونه برداري به عمل آمد.