Abstract:
در پی انقلاب اسلامی و برآمدن نظام جمهوری اسلامی ایران بر فراز خلیج فارس و خاورمیانه، موج تازهای از ایستارها و انگاره ها به پهنه سیاست خارجی ایران و ساختار روابط بین الملل وارد شد . اصول و مفاهیم این انقلاب و ساختار سیاسی ن وپدید، عموما متاثر از اندیشه و عمل امام خمینی به عنوان ایدئولوگ و رهبر آن بوده است. این نوشتار با به پرسش گرفتن ساختار نشانه شناختی وسامانه مفصل بندی گفتمان سیاست خارجی امام خمینی، به دنبال ارائه چارچوبی تبیینی برای تحلیل آن است . برپایه فرضیه نگارندگان، سامانه مفصل بندی گفتمان سیاست خارجی امام خمینی، در چارچوب سه وجهی ایدئولوژی، استراتژی و دیپلماسی تبیین پذیر است . ایدئولوژی، ناظر بر اصول و موازین باورداشتی و اعتقادی است که عموما از منبع اسلام انقلابی - انتقادی تغذیه می شود . استراتژی، محاسبات امنیتپایه و سیاست سختافزاری، و دیپلماسی الگوهای پذیرفته شده گفتگو و مذاکره برای دستیابی به منافع ملی را دربرمیگیرد. بروندادهای این گفتمان، خود را به ترتیب در گزاره های استوار بر اسلام انقلابی - انتقادی، واقعگرا - عملگرا و مصلحت اندیش - نوگرا نمایان می سازد.
Machine summary:
نوشـتار پـیش رو، در واکـاوی مبـانی و مبادی ساخت یابی سیاسـت خـارجی جمهـوری اسـلامی، برجسـته تـرین نقـش را بـرای رهبـر و بنیانگذار این نظام، امام خمینی، قایل و در پی آن است تـا چـارچوبی تبیینـی را بـرای درک و تحلیل مبادی نظری و انضمامی گفتمان سیاست خارجی ایشـان بـه دسـت بدهـد.
شکل (٢) بروندادهای گفتمان سیاست خارجی امام خمینی (رجوع شود به تصویر صفحه) در بررسی پیشینه و ادبیات پژوهش میتوان عرضه داشت که تاکنون پژوهشـی کـه سـطوح و ابعاد مطرح شده در این مقاله را در کناکنش با یکدیگر ببیند ارائه نشـده اسـت .
نگارنده در این اثـر دیـدگاهی جـامع بـه اقتصـاد سیاسـی ایـران از انقـلاب ١٩٧٩ به ویژه مبانی برآمده از اندیشه امام خمینی، مطرح و نوعی بررسی مفصل از اقتصاد سیاسی ایران به عنوان عنصر مقوم سیاست خارجی و دیپلماسی این کشور ارائه میگردد.
مهم ترین بحث این کتاب این است که سیاست های درونی ایران را نمیتوان بـا چشـم پوشـی از روابط بین الملل درک کرد در حالی که فهم سیاست خارجی جمهوری اسـلامی ایـران بـدون در نظر گرفتن سطوح درونی کشور، به ویژه در حوزه رهبری عالی آن، امکانپذیر نیسـت و ایـن دو به هم وابسته هستند.
مبانی ایدئولوژیک گفتمان سیاست خارجی امام خمینی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی رویدادی بود که اسلام را دسـتور کـار نظـام بـین الملـل قرار داد؛ امری که از آن هنگام در غرب ترس از هرگونه کنش سیاسی اسـتوار بـر اسـلام را القـا کرد؛ با این حال از دهه ١٩٧٠ اسلام به سرچشمه مسـلم اقتـدار بـرای مسـلمانان سراسـر جهـان و همین طور دولت های اسلامی تبدیل شده است (٥-١ :٢٠١٠ ,Berger).