Abstract:
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان گروهی شناختی ـ رفتاری بر بهبود کیفیت خواب در سالمندان میباشد. در این پژوهش نیمه آزمایشی، از طرح پیشآزمون ـ پسآزمون با گروه گواه استفاده شد. از میان همۀ سالمندان دارای مشکل خواب عضو کانون بازنشستگی شهر کرمانشاه در سال 1393، تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه گواه (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقهای درمان شناختی رفتاری بهصورت گروهی شرکت کرد اما گروه گواه درمانی دریافت نکرد. هر دو گروه، پیش و پس از جلسههای درمانی به پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ (بایسی، 1989) پاسخ دادند. دادهها با استفاده از تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفاوت میانگین نمرات مؤلفههای کیفیت خواب در گروه آزمایش، پس از اجرای مداخله، نشان داد که درمان شناختی ـ رفتاری منجر به بهبود معنادار کیفیت خواب در پنچ مؤلفه آن شامل کیفیت ذهنی خواب (001/0P<)، تأخیر در خواب (001/0P<)، مدت خواب (001/0P<)، کفایت خواب (001/0P<) و اختلال خواب (001/0P<) شده است. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که درمان شناختی ـ رفتاری می تواند منجر به ارتقاء کیفیت خواب در سالمندان شود. بنابراین، با توجه به یافتههای این پژوهش، آموزش این مداخله به کادر درمان و پرستاران شاغل در حیطه سالمندی توصیه میشود.
Machine summary:
Department of Psychology and Counseling, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran Department of Psychology and Counseling, Kermanshah Science and Research Branch, Islamic Azad University, Kermanshah Abstract The aim of the present study was to investigate the effect of group cognitive-behavioral therapy on sleep quality of the elderly .
sessions of group cognitive-behavioral therapy, and control group received no treatment, Both groups completed Pittsburgh Sleep Quality Index (Buysse, 1989) at pretest and posttest.
با وجود این پژوهشهای متعددی مانند نظری، نیکوسیر جهرمی، امینیمنش و طاهری (1392) و داستانی، جمهری، فتحیآشتیانی، صادقنیت و صومعلو (1390) نیز گویای اثر مثبت درمانهای روانشناختی بر بهبود کیفیت خواب هستند که در این بین، درمان شناختی ـ رفتاری در سالهای اخیر بیش از سایر درمانها مورد توجه پژوهشگران و درمانگران قرار گرفته است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) همچنین همانطور که در جدول 3 ملاحظه میشود فراوانی بهدست آمده در گروهها 44/27 و معنادار است و نشاندهندۀ تفاوت بین میانگینهاست (001/0P<)، بنابراین فرضیۀ دوم تأیید شد و در نتیجه درمان شناختی ـ رفتاری بر بهبود کیفیت تأخیر خواب سالمندان مؤثر است.
یافتههای این پژوهش نشان داد بین میانگینهای نمرات پسآزمون مؤلفههای کیفیت خواب در دو گروه آزمایش و گواه پس از اجرای مداخله تفاوت وجود دارد (001/0P<)، و میتوان نتیجه گرفت که درمان شناختی ـ رفتاری بر بهبود کیفیت خواب سالمندان مؤثر است.