Abstract:
تاکنون تحت تأثیر آموزه ها و تعلیمات جرم شناسی و به ویژه در پرتو یافته های یکـی از شـاخه هـای کاربردی جرم شناسی ، یعنی جرم شناسـی بـالینی ؛ عـدالت کیفـری در خـدمت درمـان و بـازپروری بزهکاران بوده است ، به گونه ای که برای تحقق این امر، از رعایت تشریفات حمایتی حقـوق مـتهم سخن رفته و این حقوق حمایتی با عنوان «دادرسی عادلانه » شناخته شده است . رعایت حقوق بزه دیده و رفتار انسانی و بالینی - ترمیمی با او در چارچوب مفهوم جدیـدی بـا عنوان «رفتارعادلانه » یا منصفانه مطرح شده است .یکی از آثار رفتار منصفانه ترمیم روانی – عاطفی و جسمانی بزه دیده و نجات او از تنگدستی مادی ، اجتماعی و درمان فشارها و کاستی های روانی و عاطفی ناشی از تجربة جرم است . بدین منظور، در کشورهای مختلف از جمله فرانسه و آلمان ، دستگاه های قضایی ، پلـیس و نیـز جامعة مدنی درمانگاه های (کلینیک های ) بزه دیدگی تأسیس کرده اند که بدون اخذ هزینه و در عـین رعایت ناشناختگی بزه دیده و محرمانه بودن زندگی خصوصی او، نیازها، خواسته ها و حقـوق او را مورد توجه و ترمیم و تأمین قرار می دهند. برای تحقق چنین رویکرد نوینی در پلیس ایران در این پژوهش ، ابتدا مبنای علمی درمانگاه بزه دیده بررسی می شود وسپس در بخش دوم ، چگونگی تأسیس و سازوکارهای عملی آن با تأکید بـر نقش پلیس بررسی خواهد شد.
Machine summary:
"٣- درخصوص بزه دیدگان ، مددکاران اجتماعی یا بزه دیده شناسان بالینی به دنبال آنند که آیا بزه دیدة شاکی از فرایند رسیدگی به شکایات خود در دادگسـتری و کلانتـری یا از رفتار قاضی و وکیل خود راضی است یا خیر؛ زیرا در کلینیک بزه دیده مشاهده می شود که پاره ای از بـزه دیـدگان ، افـزون بـر زیـان هـای ناشـی از جـرم ، از رفتـار مقام های پلیسی - قضایی نیز رنج می برند و شکایت دارند.
از سـویی دیگر، اگر قرار است عدالت کیفری برای حمایت از بزه دیدگان بعضی از جرایم کـه نیاز به مداخلة فوری دارند اقدام کند، این پلیس است که باید خود یا از طریق نهـاد دیگری نسبت به رفع نیاز و خواستة فوری ناشی از بزه دیدگی شاکیان اقدام کند.
بدین ترتیب ، ایجاد کلینیک یا درمانگـاه بـزه دیـدگان نیـاز بـه اقـدام مشترک دادگستری ، پلیس ، سازمان بهزیستی ، شهرداری و کمیتة امداد دارد که هریک درقالب گروه های مداخلة چند رشته ای نیازها و خواسته های فوری بزه دیدگان را به طور موقت یا دائم برآورده می سازند ناگفته پیداست که اقدام مقام قضایی درقالـب فرایند دادرسی کیفری ، زمانبر و طولانی است و بی تردید پاره ای از بزه دیـدگی هـای ناشی از جرایم خشن وهمراه با عنف باید خیلـی زود مـورد توجـه قـرار بگیرنـد و فرصتی برای اقدام طولانی نهاد قضایی و نتیجة نهایی آن نخواهد بود ."