Abstract:
حفظ محیط زیست روستاها از جمله ضرورت های توسعه روستایی محسوب میشود. یکی از مسایلی کـه محیط زیست روستاها را تهدید میکند عدم توجه به نحوه جمع آوری و دفن زباله ها در محـیط روسـتایی است . در این مقاله با توجه به پیچیدگی عوامل تأثیرگذار در انتخاب محل دفـن بهداشـتی زبالـه ، ضـرورت استفاده از فن آوری های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تلفیق آن با سایر امور مدیریتی و برنامه ریزی مطرح شده است . در این مقاله از سیستم های پشتیبانی تصمیم سازی فضایی (SDSS) برای مکان یابی محـل دفـن زباله های سکونتگاه های روستایی نمونه در شهرستان خواف استفاده شده اسـت . پـس از تجزیـه و تحلیـل لایه های اطلاعاتی مؤثر در مکان یابی محل دفن زباله و همپوشانی لایه ها، محدوده روستاها به صورت کاملا مناسب ، مناسب ، نسبتا مناسب و نامناسب برای مکان یابی محل دفـن زبالـه پهنه بنـدی گردیـد. در مقایسـه تطبیقی بین یافته های پژوهش و مکان فعلی دفن زباله در روستاهای نمونه ، مشخص گردید که مکـان دفـن زباله در اکثریت روستاهای مورد مطالعه در پهنه نسبتا مناسب و نامناسب قرار دارند و فقط در سه روسـتای چمن آباد - ولی آباد، سیجاوند و چاه زول مکان دفن زباله در پهنه کاملا مناسب و مناسب قرار گرفته است . با توجه به یافته های تحقیق و جهت جلوگیری از آلودگی محیط زیست ، برقراری یک سیستم مدیریتی امن جهت ساماندهی پسماندهای تولیدی منطقه مورد مطالعه امری لازم و ضروری میباشد؛ و از آن جایی کـه مکان یابی محل دفن زباله در نواحی روستایی مقوله صرفا خاص برای یک روستا نیست ، پیشنهاد میشـود یک مکان مناسب برای مجموعه ای از روستاهای همگن و نزدیک به هم مورد استفاده قرار گیرد.
Introduction: The rapid increase in population، economic and technological development along with changing consumption patterns lead to production of large amounts of waste in rural areas. This has caused a serious crisis in human societies. Currently، there is no integrated management of rural waste and rural waste has been converted to non-degradable waste with long-term survival. This waste remains in villages and rural areas for long time and gives villages an ugly face and it results in different types of air، water، and soil pollution. Thus، protecting the environment of rural areas is of significant importance for rural development requirements. In this paper we attempted to impose a variety of spatial analysis operations، along with the use of GIS technology and AHP model in order to locate the optimal boundaries - with the least adverse environmental impacts - in rural areas used for waste disposal.
Machine summary:
"مراحل انجام تحقیق مکان یابی محل تعریف اهداف دفن زباله (Site selection) تعریف مدل مفهومی و شناسایی متغیر های مؤثر فاصله از گسل تصحیح و ویرایش داده ها جمع آوری داده ها فاصله از راه ارتباطی ساخت بانک های اطلاعاتی بهنگام سازی نقشه ها لیتولوژی و عمق خاک آماده سازی لایه های تعیین حریم ها اطلاعاتی فاصله از منابع آب ساخت نقشه DEM شرب ایجاد نقشه بر اساس نوع داده فاصله از مراکزجمعیتی ساخت نقشه شیب فاصله از آبراهه استاندارد سازی درصد شیب وزن دهی در مدل AHP کاربری اراضی سطح آب های تلفیق لایه های تولید شده زیرزمینی فاصله از آثار تاریخی و گردشگری تهیه نقشه نهایی مکان مناسب دفن زباله روستاهای نمونه شکل ١ فرایند مطالعات برای انتخاب مکان مناسب دفن زباله های روستایی به منظور تلفیق داده های مورد نظر با استفاده از میزان تأثیرگذاری هر کدام ، ابتدا لایه های نقشـه های مـورد نظـر بـاز تولید و یکسان سازی شده (Reclassify) و سپس به منظور افزایش دقت در انتخاب متغیرهـای مـؤثر در مکـان یـابی محل دفن پسماندهای روستاهای نمونه و اولویت بندی این متغیرهـا از روش فراینـد تحلیـل سلسـله مراتبـی (AHP) استفاده شد.
پس در این مرحله ، پرسشنامه ای به این منظور طراحی شد و توسط سه گـروه اسـاتید دانشـگاه ، مهندسـین مشاور تهیه طرح هادی روستایی و کارشناسان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تکمیل شد که در مجمـوع ٣٠ نفـر بـه ایـن پرسشنامه جواب کامل دادند؛ و از نرم افزار Expert Choice بـه منظـور انجـام مقایسـه های زوجـی، تولیـد سلسـله مراتب ، محاسبه اوزان و میزان ناسازگاری در فرایند سلسله مراتبی استفاده شد؛ در نهایت بـا اسـتفاده از وزن لایـه ها در مدل AHP، و پایگاه داده سیستم اطلاعات جغرافیایی و قابلیت بازیـابی، طبقـه بنـدی و تجزیـه و تحلیـل اطلاعـات و بهره گیری از روش ها و تکنیک های برنامه ریزی روستایی به تجزیه و تحلیل وضـع موجـود پرداختـه و بـا همپوشـانی نقشه های مختلف مؤثر در مکان یابی محل دفن زباله و با استفاده از نرم افزار ArcGIS، نقشه بهینـه مکـان دفـن زبالـه روستاهای نمونه ترسیم گردید (شکل شماره ٢)."