Abstract:
مساله فقر و فقرزدایی همواره مورد توجه ملل بوده است . برای حل این مساله دانستن میزان و عمق فقر، امری ضروری است . در این پژوهش ، با هدف محاسبه خط فقر و ارزیابی آن در استان مازندران ، از سیستم مخارج خطی (LES) و روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط تکراری (ISUR) استفاده شده است . بازه زمانی این تحقیق مربوط به برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی ـ اجتماعی ایران در سال های ١٣٨٦-١٣٦٨ است . برای محاسبه خط فقر از متوسط هزینه مصرفی خانوارهای شهری و روستایی استان مازندران ، شاخص قیمت خرده فروشی گروه های کالاها و خدمات مصرفی شهری و روستایی استان مازندران و همچنین داده های خام هزینه و درآمد خانوار استان استفاده شده است . یافته های پژوهش حاکی از وجود روند افزایشی خط فقر مناطق شهری و روستایی استان است ، به طوریکه خط فقر شهری همواره بالاتر از خط فقر روستایی است . همچنین ، خط فقر شهری سالانه از ٢٤١٢٤٨٢.٨ ریال در سال ١٣٦٨ به ٤٣٦٠١٤٥٧.٢ ریال در سال ١٣٨٦ و خط فقر روستایی سالانه از ١٥٣٣٧٦٣.٨ ریال در سال ١٣٦٨ به ٣٤٢٣٤٥٠٢.٢ ریال در سال ١٣٨٦ رسیده است . عمکرد برنامه دوم از جنبه کاهش افراد فقیر نامناسب بوده ، اما کلیه برنامه ها از نظر سایر شاخص ها مناسب اند.
Machine summary:
"بر این اساس ، این مقاله میکوشد خطوط فقر١، شاخص نسبت سرشمار٢، شاخص شکاف فقر٣ و شاخص فوستر، گریر و توربک ٤ را در سال های ١٣٦٨الی١٣٨٦ برای مناطق شهری و روستایی استان مازندران محاسبه کرده و مشخص کند که آیا برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی ـ اجتماعی ایران تأثیر معناداری بر فقر استان داشته است یا خیر.
در این تحقیق ، برای برآورد خط فقر و شاخص های آن ، از آمار و اطلاعات بودجه خانوارهای شهری و روستایی استان مازندارن در طی سه برنامه توسعه اقتصادی و قسمتی از برنامه چهارم توسعه (١٣٨٦-١٣٦٨) که هر سال توسط مرکز آمار ایران در نشریه نتایج آمارگیری هزینه ـ درآمد بودجه خانوارهای شهری و روستایی کشور منتشر میشود (بر روی سایت اینترنتی این مرکز نیز موجود است ) استفاده شده است .
همچنین شاخص نشان دهنده میزان شکاف فقرا از خط فقر، براساس میانگین طی برنامه ای، در برنامه های اول ، دوم و سوم در مناطق شهری استان بزرگ تر از مناطق روستایی بوده و نشانگر عمق بیش تر فقر در سه برنامه اول توسعه در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی است .
همچنین با توجه به این که در طی برنامه های پنج ساله مذکور (١٣٦٨-١٣٨٦) گروه بهداشت و درمان در مناطق شهری و گروه کالا و خدمات منزل ، بهداشت و درمان ، حمل ونقل و ارتباطات ، سهم هزینه نهایی بیش تری در الگوی مصرف خانوار داشته اند و هزینه بالای تأمین آن ها، خانواده را از دسترسی مطلوب و مناسب سایر نیازهای اساسی مانند خوراک، مسکن و پوشاک و..."