Abstract:
توسعه پایدار شهری مقولهای با ابعاد گسترده و پیچیده است که در رشد و تکوین شهرها تأثیرگذار بوده است و عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و اکولوژیک را مورد توجه قرار میدهد. آنچه امروزه مهم است، شناخت نقاط قوت و ضعف ابعاد توسعه است. هدف پژوهش حاضر سطحبندی فضایی و تحلیل میزان پایداری و ناپداری محلات شهر ماکو به لحاظ برخورداری از سنجههای توسعه است. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی با تأکید برروش جامع نگری است. برای ارزیابی سطوح پایداری محلات، تحلیل نابرابریها از مدل های کمی و نرمافزارهای آماری از قبیل: تکنیک تحلیل عاملی، شاخص ترکیبی توسعه انسانی و امتیاز استانداردشده با انتخاب50 معیار در قالب ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست- اجتماعی، نهادی-کالبدی استفاده شده است. همچنین در اثنای تحقیق از نرمافزارهای SPSS،Auto cad وArc Gis استفاده شده است. نتایج نشان داده است در مجموع شاخص های تلفیقی ضریب پایداری بین محلات این شهر متفاوت بوده به طوریکه از 14 محله، دو محله در گروه پایدار ایدهآل، چهار محله درگروه پایدار قوی، سه محله نیمه پایدار، سه محله پایدار ضعیف و دو محله درگروه ناپایدار قرار دارند. بر اساس شاخص HDI محلات 12و 13 به ترتیب با ضریب پایداری «0.466829» و « 0.601758» به عنوان محلات پایدار ایدهآل و محلات 5 و 7 با اختصاص کمترین ضریب پایداری به ترتیب با ضریب «0.201974» و «0.200198» به عنوان محلات ناپایدار شناخته شدهاند. نتایج حاصل از مدل امیتاز استاندارد شده (Z score) نیز همین امر را تأیید میکند. طبق یافته های بدست آمده از تکنیک تحلیل عاملی، مطلوبترین حالت پایداری برای شهر ماکو در شاخصهای اقتصادی با میانگین «0.0000002381» و نامساعدترین حالت مربوط به شاخص های نهادی- کالبدی با میانگین «0.0000003571- » است.
Machine summary:
"در این راستا، بررسی و تحلیل جمعیتی در شهر ماکو به عنوان آخرین نقطه شهری در شمال غرب کشور بیانگر این مساله می باشد که جمعیت آن در دهه های اخیر رو به افزایش بوده است ، جمعیت آن در طی سه دهه یعنی از سال ١٣٥٥ تا سال ١٣٨٥ از ١١٩٦٦ نفر به ٤١٨٦٥ نفر رسیده به طوریکه از یک طرف بحران های زیست - محیطی، مسائل و ناپایداری های اجتماعی، از طرف دیگر توزیع سرانه زیرساختهای شهری و خدمات و نیازهای اساسی اجتماعی در سطح محلات شهری همگام با توسعه شهر، مطابق با معیارها و شاخص های پایداری نبوده و به نوعی باعث شکل گیری نابرابریهای محله ای در برخورداری از شاخص های پایداری و جدایی گزینی اجتماعی گردیده است .
بررسی ابعاد و سنجه های پایداری در سطح محلات شهر ماکو نشان میدهد که این محلات از نظر برخورداری از این شاخص ها دارای تفاوت بسیار زیادی می باشند و این عدم برخورداری از شاخص ها بصورت جدایی گزینی اجتماعی ساختار محلات را شکل داده است در واقع افراد، قشرها و گروه های ویژه شهری، به زندگی در محدوده محلات ناپایدار بویژه محلات مرکزی تن در می دهند و بعضی با توجه به میزان درآمد بالا و امکانات اقتصادی بهتر محلات خاصی (پایدار) را در جهت زندگی انتخاب می کنند."