Abstract:
آزادی یکی از نیازها و حقوق اولیه انسان میباشد و برای آن تعاریف و تعابیر مختلفی ارائه شده است . آزادی را میتوان به آزادی طبیعی (فطری)، اجتماعی و معنوی تقسیم کرد و انواع آن را در جوامع مدنی بر این مبنا تبیین نمود. در این مقاله انواع آزادی از دیدگاه و سیره ی امام علی (ع ) در نهج البلاغه به عنوان حقوق مسلم مردم در یک حکومت اسلامی مورد بررسی قرار میگیرد و میتواند معیار مناسب برای کشورهای اسلامی باشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که امام علی (ع ) انواع آزادی مشروع را در گفتار و عمل برای همه مردم تحت قلمرو حکومت خود به رسمیت میشناخت و از آن حمایت میکرد. آن حضرت معتقد بود که انسان باید در مقام فکر و اراده و عمل ، آزادی و استقلال داشته باشد و آزادی فردی را تا زمانی که به مصلحت اجتماع آسیب نرساند، مورد تاکید قرار میداد. آن حضرت سعی داشت با مخالفان خود از طریق روشنگری و منطق و با رفتار احترام آمیز مواجه شود و چنین روشی را سنت پیامبر اسلام (ص ) در مواجه با مخالفان قلمداد می کرد.
Machine summary:
"موقعیکه فتنه گران عملا به مبارزه با آن حضرت برخاستند، پس از یأس کامل از تأثیر نصایح خود و یارانش ، با آنان وارد جنگ شد و چشم فتنه را کور کرد (دشتی، ١٣٨٦: خطبه : ٥٨، ٦ و ٩٣)؛ بنابراین از سیره امام علی (ع ) چنین نتیجه میشود که در حکومت اسلامی آزادی اندیشه و عقیده و بیان آن آزاد است ، اما تحمیل عقاید خود بر دیگران و همچنین اقدام مسلحانه با نظام اسلامی برای تحمیل عقیده ممنوع میباشد و باید با آن مقابله کرد.
گرچه به تعبیر قرآن و سخنان امام علی (ع )، احزاب به حزب الله و حزب الشیطان تقسیم میشوند و طرفداران حزب الله حق و حزب الشیطان باطل اند، اما آزادی افراد از هرگونه اندیشه و عقیده و برخورداری آن ها از حقوق اجتماعی همانند سایر مسلمانان در حکومت اسلامی علوی به رسمیت شناخته شده است و مرز مقبولیت مخالفان نظام اسلامی تا آن حدی است که اقدام عملی برای مقابله و براندازی نظام ننمایند؛ بنابراین ، برخلاف نظر متحجرین و مرتجعین که تحمل هرگونه نظر مخالف را عناد با نظام سیاسی میدانند و به دنبال سرکوبی آن هستند، حکومت علوی وجود آراء و عقاید مخالف را عامل بالندگی و رشد و اتحاد هرچه بیشتر مسلمانان و طرفداران واقعی نظام دانسته و از طریق روشنگری و منطق و با رفتار احترام آمیز به دنبال استدلال عقاید و ترویج اعتقادات به حق خود میباشد."