Abstract:
امی بودن پیامبر اکرم(ص) در معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن، یکی از مباحثی است که قرآن کریم بر آن تصریح دارد. آیات، روایات و اسناد تاریخی این مطلب را به طور حتم اثبات میکنند که پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت توانایی خواندن و نوشتن نداشت. این مهم مورد اتفاق اندیشمندان اسلامی فریقین میباشد. اما با وجود این، شبهات فراوانی در این باره از سوی برخی از مستشرقان مطرح گردیده که معتقدند پیامبر اکرم(ص) قبل از بعث، خواندن و نوشتن میدانست و کتابهای آسمانی پیشین را خوانده است. برخی دیگر از مستشرقان نیز برای واژة «امی» مفهوم مخالف ارائه دادهاند و بر این باورند که این واژه دلالت بر نخواندن و ننوشتن پیامبر اکرم(ص) ندارد، بلکه به معنای پیامبر بتپرستان یا پیامبر غیریهود است. جستار پیش رو، ضمن نقد و بررسی آرای مستشرقان در این باره، مفهوم صحیح أمی بودن پیامبر اکرم(ص) را مستند به دلایل قرآنی، روایی و تاریخی بیان مینماید و نتیجه اینکه پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت (به اتفاق) و یا حتی پس از آن، تا آخر عمر مبارک خود (بااختلاف) نه خواند و نه نوشت که غایت این امر، مسدود کردن راه شبههافکنی منکران رسالت ایشان بوده، همچنانکه اعجاز قرآن و آورندة آن نیز با این مطلب اثبات میشود.
Machine summary:
"اما بـا وجـود ایـن ، شبهات فراوانی در این باره از سوی برخی از مستشرقان مطرح گردیـده کـه معتقدنـد پیامبر اکرم (ص ) قبل از بعث ، خواندن و نوشتن میدانست و کتاب های آسمانی پیشـین را خوانده است .
٢ـ٢) نولدکه ٥ تئودور نولدکه ـ خاور شناس آلمانی ـ در کتاب تاریخ قرآن خود معتقد است که واژة أمـی به عنوان صفت پیامبر(ص ) نشان نمی دهد که ایشان با خواندن و نوشتن ناآشنا بـوده ، بلکـه بـه معنای این است که ایشان با کتاب های ادیان پـیش از خـود آشـنایی نداشـته اسـت و آنهـا را نخوانده است (ر.
استناد بلاشر به خبر حدیبیه برای اثبات اینکه پیامبر(ص ) پیش از هجرت ، یـا بـه عبـارتی، پیش از بعثت ، بر نوشتن توانا بود و مطالبی را هم نوشته ، قطعا صـحیح نیسـت ، چراکـه کاتـب پیمان نامه ، امام علی (ع ) بود و منظور سهیل از فعل «اکتب : بنویس » این بوده کـه پیـامبر(ص ) از امام علی (ع ) بخواهد تا عبارت «بإسمک اللهم » را به جای «بسم الله الرحمن الرحیم » بنویسد و منظور از عبارت «همان گونه که قبلا مینوشتی»، چیزی نیست مگر «همـان گونـه کـه قـبلا دستور می دادی تا کاتبان بنویسـند» (کاونـد بروجـردی، ١٣٨٥: ٢٤٤ــ٢٤٥).
٢ـ٥ـ١) نقد و بررسی دیدگاه گیب و نالینو همان گونه که پیش از این بیان شد، «امی» یکی از صفات پیامبر(ص ) می باشد و بـه معنـای کسی است که توانایی خواندن و نوشتن ندارد و اگر أمی به غیریهود مربـوط مـی شـد، دربـارة «امیون » که در آیۀ (ومنهم أمیون لا یعلمون الکتاب إلا أمـانی وإن هـم إلا یظنـون ) (البقره ."