Abstract:
بحث اثبات وجود خدا از موضوعهای مهم دینپژوهی و کلام جدید محسوب میشود، چراکه در صورت قبول آن، نظریة اثباتپذیری معرفت به خدا شکل میگیرد. این مقاله دیدگاههای مختلف در باب اثبات وجود خدا (1ـ عدم استدلال. 2ـ استدلال صحیح و آشکار. 3ـ استدلال تلویحی و غیرمستقیم) را بررسی مینماید و در نهایت، برتری دیدگاه مختار را که استدلال صریح و تلویحی باشد، بر دیگر نظرات با دلایل قرآنی نشان میدهد و در بخش دیگر مقاله، براهین مهم و عقلی خداشناسی (برهان امکان، صدیقین، حدوث، حرکت نهایی، فطرت، نفس، نظم، هدایت، دفع خطر محتمل) ذکر میشود و آیاتی که شکل صریح یا تلویحی ناظر و قابل تطبیق بر این براهین میباشد، تحلیل و تقریر میگردد.
Machine summary:
"وجوه مختلف نظریۀ عدم استدلال (بدیهی انگاشتن وجود خداوند) را میتوان به شکل زیـر صورت بندی کرد: وجوه مختلف نظریۀ عدم استدلال عدم استدلال بر وجود خدا و عدم استدلال منطقی و عدم استدلال بر وجود خدا در مضر دانستن استدلال و مفید فلسفی بر وجود خدا در قرآن استدلال به اسماء و صفات سیرة پیامبران بودن عدم استدلال خداوند معتقدان بدین نظریه بر این باورند که در برخی آیات ، خداوند صریح و مسـتقل بـه اثبـات مبدأ پرداخته است ، هرچند به هیچ روی، قالب ایـن اسـتدلال منطبـق بـر قـوانین منطقـی و استدلال های پیچیده و مرکب از مفاهیم مختلف و به اجمال ، به شکل براهین معهود در کتـب منطقی نیست ، اما با سبک ساده ، قابل فهم و منطبق بر منطق فطری وجود خدا را متقن بیـان میکند (البته باید گفت این منطق به کار رفته ، بیشتر منطق تکوین است ).
مستندات قرآنی دیدگاه سوم برخی از معاصران بر این عقیده اند که هرچند به دلیل مشرک بودن مخاطبـان پیـامبران و بدیهی انگاشتن اصل وجود رب نزد آنان ، عنایت کمتری به اثبات مستقیم صانع بوده ، ولی این مانع از آن نیست که هیچ برهانی ـ حتی به صورت ضمنی و تلـویحی ـ دلیـل بـر اثبـات خـدا نشود، هرچند صورت منطقی آن برهان ها به شکل منطـق کلاسـیک نبـوده ، بلکـه بـه منطـق فطری انسان ها نزدیکتر بوده است (ر."