Abstract:
مستشرقان در مواجهه با مسائل تاریخ قرآن، دو رویکرد کلی- مثبت و منفی- داشته‌اند. این نوشتار بر آن است دیدگاه‌های مستشرقان را با استفاده از روش تحلیل محتوا و با بهره گیری از ابزار طول معنایی مورد واکاوی قرار داده و به این پرسش که: فرآیند نتیجهگیری مستشرقان در مسائل تاریخ قرآن چگونه است؟ پاسخ دهد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد غالب مستشرقان، علی رغم طرح دیدگاه‌های مثبت، از تایید رسالت و شریعت اسلامی خودداری می‌نمایند. لکن برخی، انصاف بیشتری به خرج داده و قرآن را در جایگاه خود که کتاب هدایت و بخشی از یک رسالت است، مورد توجه قرار داده‌اند. تحلیل رویکردهای منفی مستشرقان نیز بیانگر این نکته است که با گذشت زمان، نوع شبهه افکنی ایشان در موضوعات تاریخ قرآن پیچیدهتر و به صورت ضمنی و غیر صریح بیان شده است. بر این اساس تقطیع آثار مستشرقان و خوشنودی از ظاهر کلام ایشان، بدون نظرداشت بار معنایی آن، امری پرمخاطره است.
Machine summary:
تحلیل رویکردهای منفی مستشرقان نیز بیانگر این نکته است که با گذشت زمان، نوع شبهه افکنی ایشان در موضوعات تاریخ قرآن پیچیدهتر و به صورت ضمنی و غیر صریح بیان شده است .
گوستاو لوبون خاورشناس فرانسوی نیز ضمن پذیرش منشأ الهی آیات قرآن، معتقد است محتوای آیات ابتدایی نازل شده بر پیامبر اکرم(ص) بیانگر ارزش قلم و علم ، نوشتن و نویساندن و فرا گرفتن و تعلیم دادن در اسلام است و این در حالی است که در هیچ یک از ادیان بزرگ این اندازه برای معرفت قایل به اهمیت نشدهاند.
امی بودن پیامبر اکرم(ص) از جمله آیاتی که به اعتقاد بسیاری از مفسران شیعی بر درس ناخوانده بودن رسول گرامی اسلام(ص) دلالت دارد، آیه «وما کنت تتلوا من قبله من کتاب ولا تخطه بیمینک إذا لارتاب المبطلون» (عنکبوت: ٤٨)؛ «و پیش از این (قرآن) هیچ کتابی نمیخواندی [و پیروی نمیکردی] و با دست راستت آن را نمینوشتی؛ در صورتی که (اگر میخواندی و مینوشتی) حتما، باطل گرایان شک میکردند» است .
این در حالی است که خود قرآن دلیل تدریجی بودن نزولش را در آیه ١٠٦ سوره اسراء٣، با درنگ خواندن آن بر مردم و در آیه ٣٢ فرقان ٤، آرامش یافتن وجود پیامبر(ص) و استوار شدن قلب ایشان بیان می کند.
چنین رویکردی با انگارههایی چون تحریف قرآن، الهی نبودن منشأ قرآن وامی نبودن پیامبر(ص) مطرح شده که در این بخش مورد واکاوی قرار گرفته است .
(2008), "Concept similarity in Formal Concept Analysis: An information content approach.
(
, 
, 
)
