Abstract:
سرمایة انسانی به دانش، مهارت و دیگر تواناییهایی گفته میشود که به افزایش کیفیت و سطح توسعه منجر میشوند. سرمایهای که در سنین پایینتر کسب شود تاثیر قویتری در موفقیتهای سنین بالاتر دارد. خانواده مهمترین واحد تاثیرگذار در کسب و سرمایهگذاری در حوزة سرمایة انسانی در سنین پایین است و همچنین موفقیتهای آیندة آنها را نیز تعیین میکند. در سالهای اخیر، خانوادة ایرانی با کاهش باروری، بالارفتن سطح سواد والدین و سطح رو به بالایی از طلاق مواجه بوده است. با استفاده از دادههای پیمایش گذران وقت انجامشده در سالهای 1387 و 1388، در این مقاله قصد بررسی اثر تعداد فرزندان در کسب سرمایة انسانی فرزندان 15 تا 19 سالة خانوارهای شهری ایران را داریم. نمونة مورد بررسی شامل 2183 فرزند 15 تا 19 ساله است که ازدواج نکردهاند. نتایج نشان میدهد که بین شمار فرزندان و کسب سرمایة انسانی رابطة منفی برقرار است. تفاوت گستردهای در کسب سرمایة انسانی بین خانوادههای با یک و دو فرزند و خانوادههای با سه فرزند و بیشتر وجود دارد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشاندهندة اثرگذاری معنادار جنسیت و سن فرزندان و سطح تحصیلات مادران در کسب سرمایة انسانی است. با وجود این متغیرهای کنترلکننده هنوز اثر تعداد فرزندان پایدار است. این نتیجه میتواند نشان از پذیرش و تداوم تعداد کم فرزندان (خانوادههای دو فرزندی) در آینده باشد.
Machine summary:
"لذا سوالاتی که در پی پاسخ بـه آنهـا مـیباشـیم بـه صورت زیر هستند: آیا تعداد بیشتر فرزندان میتواند به عنوان مانعی برای کسب سرمایۀ انـسانی آنهـا باشد؟ چه تعداد فرزند را میتوان به عنوان حد مطلوب برای کسب سـرمایۀ انـسانی در خانوادههای ایران مشخص کرد؟ آیا سایر ویژگیهای فرزندان نیز در کنار تعداد آنها بر کسب سرمایۀ انسانی شـان تاثیرگذار میباشد؟ پیشینه پژوهش اکثر مطالعات موجود در این زمینه مبنی بر أثر منفـی بعـد خـانوار بـر دسـت آوردهـای فرزندان میباشند.
گری بکر و دیگران (١٩٩٠) نیـز در بررسی رابطه بین بعد خانوار و سـرمایۀ انـسانی در بـین کـشورها دریافتنـد کـه در کشورهایی که باروری بالا است و خانواده گسترده وجود دارد، سرمایه گذاری کمتـری در سرمایۀ انسانی کودکان صورت میگیرد.
مدتزمان (به دقیقه ) پرداختن به کسب سرمایۀ انسانی فرزندان بر حسب تعداد فرزندان موجود در خانواده تعداد فرزندان در خانه تعداد میانگین انحراف استاندارد (SD) خطای استاندارد (SE) یک 312 237 226 11 دو 867 238 211 7 سه 498 195 212 9 چهار 294 168 209 14 پنج فرزند و بیش تر 212 96 171 20 جمع 2183 216 215 5 این نتایج نشان از اثرگذاری قوی بعد خانوار بر کسب سـرمایۀ انـسانی فرزنـدان است .
باید مراقب بود که ممکن است متغیرهای دیگری نیز وجود داشته باشند کـه هـم بر سرمایه گذاری بر سرمایۀ انسانی فرزندان و هم بـر بعـد خـانواده کـم تـر اثـر دارنـد، بنابراین ، در بررسی این رابطه باید به آنها توجه شود.
با وجود به این نتایج میتوان نشان داد که اثـر منفی تعداد فرزندان در خانواده بر مدتزمان پرداختن آنها بـه کـسب سـرمایۀ انـسانی حتی با کنترل این متغیرها نیز پایدار است .
Robert (1999), Human Capital, Fertility, and Economic Growth, Journal of Political Economy, Vol. 98, No. 5."