Abstract:
با رشد سریع شهرها و طبعا مشکلات متنوع در نقاط مختلف دنیا، انسان هرچه سریع تر به سوی دغدغههای کاری و سردرگمیهای اندیشه سوق پیدا میکند. سؤالی که در اینجا مطرح است بر میگردد به اینکه منبع اندیشه و روش صحیح اندیشیدن چیست؟ چگونه میتوان فضاهای معماری را با توجه به معیار ”تفکربرانگیزی“، خلق و مورد ارزیابی قرار داد؟ هدف: با توجه به ارتباط مهم تولید یک فضای معماری و اندیشیدن، اهمیت اندیشیدن، مبانی اعتقادی و فکری مردم و لزوم تداعی این مفهوم در زندگی، هدف بر مبنای بررسی تأثیر و چگونگی این مبانی در فضاهای معماری میباشد. در عین حال معماری محیط انسانی، یک عامل مهم تعیین کنندۀ عکسالعملهای روانی افراد است و میتوان به کمک آن اشخاص را به سوی هدف خاص تفکر هدایت کرد. روش: پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است، و از دو بخش عمده تشکیل میگردد: ابتدا شاخصههای تفکرمندی از دیدگاه قرآن از طریق کنکاش در منابع اسنادی و اینترتنی استخراج میگردند. و سپس با تحلیل و استنتاج شاخصهها، مصداقهای معماری تدوین، و در نهایت مصداقها و آیتمها در نمونۀ موردی مورد بررسی قرار میگیرند. یافتهها: اصول تئوریک موجود در مبانی قرآنی فارغ از محدودیتهای زمان و مکان است در حالی که استفادۀ کالبدی مناسب از آنها منوط به تواناییهای معمار میباشد. نتیجه گیری: به طور کلی در این پژوهش سعی شده با استخراج مفاهیمی در رابطه با تفکر از آموزههای قرآنی، اصولی برای طراحی معماری و نیز طراحی فضاهای تفکر برانگیز ارائه گردد. این اصول جهت استفاده برای هردو جنبۀ خلق فضای اندیشه برانگیز و یا ارزیابی یک فضا و مقایسۀ چند فضا از جهت میزان تفکرانگیز بودن، قابل استفاده است.
Machine summary:
"- لغزشگاههای اندیشه از نظر قرآن قرآن مجید که دعوت به تفکر و نتیجه گیری فکری میکند و تفکر را عبادت میشمارد و اصول عقاید را جز با تفکر منطقی، صحیح نمیداند، به یک مطلب اساسی توجه کرده است و آن اینکه لغزشهای فکری بشر از کجا سرچشمه میگیرد و ریشۀ اصلی خطاها و گمراهیها در کجاست ؟ اگر انسـان بخواهـد درسـت بیندیشد که دچار خطا و انحراف نگردد چه باید بکند؟ بررسی معماری فضای تفکر بر اساس دیدگاه اسلامی ٢٦٧ ١-تکیه بر ظن و گمان به جای علم و یقین : قرآن میگوید: اکثر مردم چنین اند که اگر بخـواهی پیرو آنها باشی تو را از راه حق گمراه میکنند، برای اینکه تکیۀشان بر ظن و گمان است (نه بر یقین ) و تنها با حدس و تخمین کار میکنند.
بنابراین قرآن کریم سه موضوع را برای تفکر مفید و سودمند ارائه میدهد: ایجاد دید کنترل شده، تداعی آن با طراحی طبیعت / / خاص محیط برداشت از علم نهفته در معماری سنتی و تاریخی تاریخ منابع / تفکر در خلق فضای دنج برای خلوت و تمرکز ضمیر انسان اسلام / توجه به جزییات در خلق فضای معماری در کنار جزء نگری و کل اسلام / کلیات نگری معماری نشانه ای ایده ماورائی / تصویر ٢-مصداق معمارانه منابع تفکر در اسلام(نگارندگان) ١- طبیعت : در سراسر قرآن آیات زیادی است که طبیعت یعنی زمین ، آسمان، ستارگان، خورشـید، ماه، ابر، باران، جریان باد، حرکت کشتیها در دریاها، گیاهان، حیوانات و بالاخره هر امر محسوسی را که بشر در اطراف خود میبیند به عنوان موضوعاتی که دربارة آن دقیقا باید اندیشـید و تفکـر و نتیجـه گیـری ٢٧٠ فرهنگ در دانشگاه اسلامی ١١ کرد یاد کرده است ."