Abstract:
مقاله حاضر به بررسی چگونگی پیدایش کسره اضافه در زبان فارسی می پردازد. این بررسی نشان می دهد چگونه ضمیر موصولی که واحدی نحوی است، در ساخت هایی که در آن فعال ربطی حذف شده، به صورت نشانه اضافه تعبیر و کاربرد آن به درون گروه اسمی محدود شده است. بر این اساس، ضمیر موصولی– hya در ایرانی باستان به صورت /i/ در ایرانی میانه در نقش موصول و نشانه اضافه به کار رفته است. این نشانه در فارسی دری به کسره اضافه تبدیل شده است.
Machine summary:
"دختر زیبا(/2ص 36)(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) گنبد آتشان بهرام(/9ص 21) مانند فارسی امروز چنانچه صفت پیش از موصوف و مضاف الیه پیش از مضاف بیاید،نشانه اضافه بین آنها ظاهر نمیشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) با دژآگاه مرد همراز مباش(/2ص 63) این صورت در فارسی میانه کاربرد موصولی نیز دارد: چیست دینی که آوری(همان/ص 105)(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) پرهیز و گرامی این هفت امشاسپند است که تو را گفتم(/9ص 218) به عبارتی دیگر،صورت(به تصویر صفحه مراجعه شود)در دوره میانه همانند صورت(به تصویر صفحه مراجعه شود)در دوره باستان دو کاربرد موصولی و نشانه اضافهای دارد،با این تفاوت که در دوره باستان صورت(به تصویر صفحه مراجعه شود)در غالب موارد نقش موصولی دارد و در موارد اندکی(به صورت حرف تعریف)به عنوان نشانه اضافه به کار میرود و همانطور که پیشتر گفته شد،این کاربرد ثانوی به نظر میرسد که مشتق از کاربرد اولیه(به تصویر صفحه مراجعه شود)به عنوان موصول باشد.
6-در مورد چگونگی تلفظ کسره اضافه در فارسی دری خانلری(/5ص 163)به این نکته اشاره میکند که«کسره میان اسم و صفت و اسم و متمم اسم(مضاف الیه)در بعضی از نسخههای کهن به صورت"ی"نوشته شده و این نشانۀ آن است که تلفظ آن به یای نکره بسیار&%04711EADG047G% نزدیک بوده است(چنانکه در بعضی از شهرستانها-مانند اصفهان-هنوز نیز این جزء کلام بیشتر متمایل به"یا- ?l" ادا میشود):» بیارید سورتی همچون محمدی امینی راستگوی-محمد امین راستگو(طبری 22) ای گروهی من جواب دهید مرا-گروه من(قصص 163) ماهی نهم بذی القعده اندر فتح بود مسلمانان را-ماه نهم(بلعمی ع 19)همان منبع) از سوی دیگر،در بعضی از نسخههای کهن یای نکره3را به صورت کسره اضافه نوشته و گاهی نشانه کسره را نیز حذف کردهاند."