Abstract:
جریان واریزه ای یکی از مهم ترین فرایندهای دامنه ای در جابجایی مواد به شمار می آید که موجب شکل زایی و افزایش بار رسوبی رودخانه ها می شود. به منظور بررسی جریان واریزه ها، دامنه های شمالی الوند واقع در ١٥ کیلومتری شهر همدان مشخص و با استفاده از عکس های هوایی و نقشه های تویوگرافی ١:٥٠.٠٠٠ و ١:٢٥٠٠٠ و با استفاده از نرم افزار ٩ ArcGis تعداد ٤٤ نمونه از جریان واریزه ای به طور تصادفی انتخاب و مشخصات مورفومتری آنها از قبیل طول بخش معبر، ارتفاع جریان ، عمق بخش معبر، عرض مخروط ، شیب و ارتفاع با عملیات میدانی و نقشه برداری محاسبه و معین شد. با استفاده از نرم افزار spss و Excel همبستگی آماری بین مشخصات مورفومتری مانند عمق بخش معبر و شیب و یا محاسبه حجم واریزه ها مدلی جهت بر آورد عمق سایش و تخریب مواد دامنه ای ارائه گردید. نتایج حاصله از بررسی ها نشان داد که در بین عوامل موثر در تشکیل جریان واریزه ای در دامنه های شمالی الوند، ارتفاع و شیب بیشترین نقش را دارا می باشند. اما تمرکز واریزه ها بویژه از لحاظ تعداد، فراوانی و گستردگی در ارتفاع بین ٢٧٠٠ تا ٣٠٠٠ متری بیانگر نقش لیتولوژی ، تکتونیک ، نیواسیون همراه با سیستم شکل زایی و فرسایشی جنب یخچالی در تشکیل و توسعه واریزه های منطقه نیز است . به علاوه نتایج حاصله از بررسی نقش بارندگی بر اساس معادله کاین ، بلیجنبرگ نشان داد، بارندگی های به وقوع پیوسته حدواد ١٥ الی ١٠٥ دقیقه ای در برخی سال ها موجب حرکت واریزه ها بر روی دامنه ها و ورود آن به رودخانه ها و افزایش باررسوبی و تخریب دامنه ها شده است .
Machine summary:
"در این تحقیق ، با استناد به منابع مختلف ضمن بررسی ویژگی های منطقه از قبیل زمین شناسی ، اقلیم ، ارتفاع ، جریانات واریزه ای در دامنه های شمالی الوند مورد شناسایی و علل تشکیل و تشدید وقوع آنها بویژه تحت تأثیر بارش ، ارتفاع ، برف ، لیتولوژی مورد بررسی قرار می گیرد؛ لذا جهت انجام تحقیق حاضر، ابتدا پارامترهای لازم نظیر طول ، عرض ، ارتفاع ، میزان شیب واریزه ها، عمق از طریق کارهای میدانی و با استفاده از نقشه های تویوگرافی به مقیاس ١:٥٠,٠٠٠ و ٢٥٠٠٠ :١ و نقشه های زمین شناسی ٠٠٠.
به طوری که اشکال واریزه ها، با برونزدگی سنگی به تعداد قابل ملاحظه مشاهده می شود که دلایل این امر را می توان به شرح زیر ارائه نمود: الف ) در ارتفاع ، بالاتر از ٢٧٠٠ متر تکه های برفی ، به شکل یخ برف به عنوان عامل تأمین کننده رطوبت جهت فرایند تخریب مکانیکی سنگ ها در منطقه تا اواخر تیر ماه بویژه در بخش های پناهگاهی تداوم و حضور دارد لذا پوشش منقطع برف در بخش های پناهگاهی بیشتر از پوشش ممتد برف در تخریب سنگ ها نقش ایفا می کند.
بیشتر جریان واریزه ای منطقه از نوع گسترده بوده لیکن جریانات واریزه ای مجزا نیز مشاهده می شود، که بیشتر آنها در ارتفاع بین ٢٧٠٠ تا ٣٠٠٠ متر متمرکز شده که نقش لیتولوژی همراه با تعداد فراوانی درزه ها و امتداد در تولید آنها بسیار موثر بوده است ، نتایج حاصله از بررسی مدل عمق معبر حاکی از قدرت و پتانسیل زیاد واریزه ها جهت سایش دامنه های سنگی و در نهایت ایجاد معبرهای عمیق در سطوح آنهاست ."