Abstract:
حمایت از نهضت های رهایی بخش و نیز حقوق و تکالیف آنان در مخاصمات مسلحانه، یکی از مهم ترین مباحث حقوق جزای بین الملل است. بر اساس حقوق بین الملل، حمایت دولت ها از نهضت های رهایی بخش حتی در قالب کمک های نظامی نیز قابل توجیه است اگرچه این نهضت ها نیز باید قواعد و مقررات مربوط به مخاصمات مسلحانه را مراعات نمایند. در حقوق اسلام بر اساس قواعد مربوط به درگیری های مسلحانه، حقوق خاصی برای حمایت از شهروندان غیرنظامی به ویژه برای کسانی که بیشتر در معرض آسیب هستند، مانند کودکان، زنان، کهنسالان و معلولان، به رسمیت شناخته شده است. یکی از مهم ترین مقررات مربوط به این دسته از قربانیان این است که بر اساس حقوق اسلام، حتی کشتن کودکان و زنانی که مستقیما در درگیری های مسلحانه شرکت دارند مجاز نیست مگر در شرایط اضطراری یعنی در صورتی که مستقیما در حال حمله به یک مسلمان باشند که در واقع این قتل بر اساس دفاع مشروع قابل توجیه است.
در تحقیق حاضر، حقوق و تکالیف نهضت های رهایی بخش و نیز دولت های حامی این نهضت ها به ویژه تکلیف برای رعایت حقوق شهروندان غیرنظامی در مخاصمات مسلحانه، از دیدگاه اسلام و حقوق جزای بین الملل مورد بررسی قرار گرفته است.
Machine summary:
يکـي از مهم ترين مقررات مربوط به اين دسته از قربانيان اين است که بر اساس حقوق اسلام، حتي کشتن کودکان و زناني که مستقيما در درگيريهاي مسلحانه شرکت دارنـد مجـاز نيسـت مگر در شرايط اضطراري يعني در صورتي کـه مسـتقيما در حـال حملـه بـه يـک مسـلمان باشند که در واقع اين قتل بر اساس دفاع مشروع قابل توجيه است .
در قطعنامـه «XXXIX» شـماره ٣٣١٤ مصـوب ١٤ دســامبر ١٩٧٤ معــروف بــه قطعنامــه «تعريــف تجــاوز» مــاده ٧عــلاوه بــر بــه رسميت شناختن حق ملل تحت ستم براي آزادي و استقلال، به حق آنها بـراي مبـارزه در راه رسيدن به آن اهداف و درخواست و «دريافت پشتيباني» طبق اصول منشور ملل متحد و اعلاميه اصول حقوق بين الملل تأکيد ميکند (نصراللهي، همـان، ص٩٢ــ٩٣)؛ اما در خصوص اينکه اين حمايت و پشتيباني شـامل کمـک هـاي نظـامي غيرمسـتقيم (ارسال سلاح) نيز ميشود و يا مختص کمک هاي تبليغاتي و سياسي اسـت ، اخـتلاف نظر وجود دارد و نظريه مصاب اين است که منع ارسال سلاح و مهمات و جلـوگيري از حمايت هاي غيرمسقيم نظامي، قطعنامه هـاي سـازمان ملـل و پروتکـل الحـاقي بـه کنوانسيونهاي چهارگانه ژنو را لغو و بيمعنا ميکند با اين بيان کـه اگـر مبـارزات و جنگ هاي آزادي بخش ملي از جنگ هاي مشروع بين المللي باشـد و حمايـت از ايـن مبارزان وظيفه دولت ها باشد و درعين حال فرستادن اسلحه را ممنوع کنـيم ، در واقـع نهصت هاي آزادي بخش را در برابر حکومت هـاي اسـتعمارگر، اشـغالگر و آپارتايـد، خلع سلام کردهايم و حق دفاع مشروع را براي کسب اسـتقلال و اعمـال حـق تعيـين ١٣٥ سرنوشت ، از آنان سلب کردهايم (همان، ص٩٨).