Abstract:
عنصر یا عناصر اولیه آفرینش جهان هستی، از دیرباز مورد مطالعه دانشمندان بوده است. برخی از فلاسفه، عنصر اولیه آفرینش را غیر مادی دانسته و از آن به «نور» و یا «عقل» تعبیر می کنند. گروهی نیز آب، هوا، آتش و یا عناصر چهارگانه را ماده آغازین و اصیل آفرینش جهان مادی می دانند. قرآن کریم نیز برای نشان دادن حکمت، علم و قدرت خداوند به انسان ها، به عناصر اولیه و روند خلقت اشاراتی کرده است و از وجود «ماء»، «دخان» و رخداد «رتق» و «فتق» در آغاز آفرینش سخن می گوید. کیهان شناسان و فیزیکدانان نیز با بهره گیری از ابزارها و شیوه های تجربی فرضیه های گوناگونی در این زمینه ارائه داده اند. گوی آتشین اولیه، با چگالی و حرارت بسیار بالا در فرضیه انفجار بزرگ، نقطه مرکزی شمرده شده است. برخی دیگر، ذرات بنیادی دیگری را توضیحی برای نقطه آغازین و بخشی از روند آفرینش، پیشنهاد داده اند. این یافته ها در برخی موارد با آموزه های قرآن هماهنگی دارد و می توان آن را از شگفتی های علمی قرآن به شمار آورد.
Machine summary:
"فقط در ظرف چند ساعتی پس از انفجار بزرگ باید تولید هلیوم و دیگر عناصر متوقف شده باشند و سپس تا تقریبا یک میلیون سال بعد از آن، باید انبساط کیهان بیآنکه در آن چندان حادثهای رخ داده باشد، ادامه یافته باشد و سرانجام پس از اینکه حرارت به اندازه چند هزار درجه پایین آمد، آنگاه باید الکترونها و هسته که دیگر فاقد انرژی کافی برای غلبه بر جاذبه الکترومغناطیسی بین خودشان میشوند، شروع به ترکیب با یکدیگر و تشکیل اتمها کرده باشند.
ازجمله روایتی که در آن شخصی از حضرت علی× درباره ماده اولیه آفرینش آسمان سؤال میکند و ایشان پاسخ میدهند که: «من بخار الماء» (مجلسی، 1362: 54 / 73 و نیز همان: 55 / 88 ؛ صدوق، 1385: 2 / 593) گاهی از این ماده به دخان تعبیر شده است، مانند آنچه از امام باقر× نقل شده است که فرمود: کان کل شی ء ماء «و کان عرشه علی الماء» فأمر الله عز ذکره الماء فاضطرم نارا ثم أمر النار فخمدت فارتفع من خمودها دخان فخلق الله السماوات من ذلک الدخان و خلق الأرض من الرماد.
در نتیجه مباحث گذشته میتوان گفت: آنچه از ظاهر آیات استفاده میشود این است که آسمانها و زمین مرحلهای را که قرآن از آن به دخان یاد میکند، پشت سر گذاردهاند و این مسئله با نظریه مشهور «انفجار بزرگ» 1 تا حدود زیادی هماهنگی دارد ولی از آنجایی که نظریههای متعددی درباره پیدایش جهان ارائه شده است و هنوز هیچ کدام بهطور قطعی به اثبات نرسیده است، نمیتوان هیچ یک از این فرضیهها را به قرآن نسبت داد."