Abstract:
رابرت گلیو از شیعه پژوهان انگلیسیزبان کثیرالتـالیفی اسـت کـه بـرخلاف بسـیاری از مستشرقان و شیعه پژوهان هم عصرش کوشیده است رویکردی عالمانه در پژوهش هـای خویش به کار ببندد. مهم ترین علل تمایز رویکرد پژوهشی او و بیان دیدگاه هایی همسو با باورهای شیعه بهره گیریاش از منابع شیعی است . با این حال ، در جدیدترین پـژوهش خویش ، در طبع سوم دایرةالمعارف اسلام لیدن با عنوان «علی بن ابیطالب » بـه رغـم پیگیری رویکرد پیشین و بررسیهای محققانه و گسترده ، در بحث از جانشینی علی (ع ) و مهم تر از همه درباره رخداد تاریخی غدیر، تحلیلی ناظر به تمام ابعاد موضـوع نـدارد و گاه استدلال ها و استنتاج های تعجب برانگیزی دارد. ضروری است کـه بـدانیم مـدعیان رویکرد عالمانه ٔ پژوهشی در مواجهه با رخداد تاریخی غدیر، با این همه مستندات موثق ، چه دیدگاهی داشته اند و علل آن چیست
Machine summary:
رابرت گلیو درباره دلیل سکوت حضرت علی (ع ) در مقابـل رأی سـقیفه ، محققانـه نظر داده و این سکوت را برای حفظ جامعـه نوپـای اسـلامی ضـروری خوانـده اسـت (٦٣ :٢٠١١-٢٠٠٧ ,Gleave) اما به رغم آنکه او در بررسی و نقد کتاب جانشینی محمد [ص ] اثر ویلفرد مادلونگ معتقد است اثر مادلونگ گام مهمی در یافتن پاسخ بـه ایـن پرسـش برداشت که «آیا علی (ع ) از سوی پیامبر (ص ) به جانشینی منصوب شده بود یا شـخص وی بعدها مدعی این انتصاب شد؟» در پاسخ و تحلیل موضوع همسو با مادلونـگ نظـر داده است و بدون هیچ گونه تردیدی بیان میکند که «حضرت علی (ع ) خـود معتقـد بـه جانشینی پیامبر (ص ) پس از وفاتش بوده و این اعتقاد بر مبنای رفتار و اعمـال ایشـان و نیز سنت های رهبری و زعامت در شبه جزیره شکل گرفته است » (١٥٩٧ :٢٠٠٩ ,Gleave).
عـلاوه بـر آن ، برخلاف نظر گلیو، نمیتوان بیعت به اجبار طلحه و زبیر و دیگران را پذیرفت ؛ نخسـت به دلیل آنکه قریب به اتفاق منابع متقدم از طیب خاطر مردم در بیعت با علی (ع ) سخن رانده اند که در این گزارش ها بیعت طلحه و زبیر نیز آمده است (منقری، بیتا: ۱۱۹؛ دینوری، ۱۹۶۰: ۱۷۶؛ ابن هلال ، ۱۴۱۱: ۱۳۱-۱۳۲؛ یعقوبی، بـیتـا: ۱۷۸-۱۷۹؛ ابـن اعـثم ، ۱۴۱۲: ۳۸۹.