Abstract:
لازمة تحقیق و نقد آثار ادبی، در ابتدا در دسترس داشتن متنی منقح با کمترین ایراد است. مهمترین مرحلة تصحیح، انتخاب آگاهانة نسخ معتبر، مقابلة آنها با یکدیگر و درنهایت برگزیدن نسخة اساس است. آشنایی با سبک، زمان و زبان شاعر، تسلط همهجانبه بر متن و همچنین مراجعه به فرهنگها و تذکرهها و دقت مویشکافانه در این منابع در تصحیح نسخه امری مسلم و روشن است. شیرین و خسرو امیرخسرو دهلوی - بزرگترین شاعر فارسی زبان هند - دوبار در خارج از ایران در سالهای 1927 و 1961(م) تصحیح شدهاست که علاوه بر بهکارگیری شیوة کاملا ذوقی و غیرعلمی در تصحیح، از هیچیک از 70 نسخة موجود در ایران نیز در این دو چاپ استفاده نشدهاست. در این نوشتار سعی شدهاست ضمن نشان دادن مراحل مختلف تصحیح علمی یک اثر، ضرورت و روش تصحیح مجدد شیرین و خسرو توسط نگارندگان و نقد تصحیحهای قبلی این منظومه نیز بررسی شود.
Machine summary:
"٣ ٣- انتخاب دیگر نسخ در تصحیح شیرین و خسرو دوازده نسخه مقابله و مقایسه گردید و شش نسخه از بین آنها به اضافة متن چاپ مسکو برای تصحیح نهایی متن انتخاب شد که ایـن گـزینش براسـاس / ١٦٨ شمارة ٣٣، پاییز ١٣٩٤ آزاده پوده،دکترحسین آقاحسینی ودکترمحسن محمدی اصح و در برخی موارد اقدم نسخ بود و باز در این بخش از کار نیز اثبات گردید که همیشه اقدم نسخ صحیح ترین و بی نقص ترین آنها نیست .
نظامی نیز این دو کلمه را در کنار هم به کار برده است : / ١٧٢ شمارة ٣٣، پاییز ١٣٩٤ آزاده پوده،دکترحسین آقاحسینی ودکترمحسن محمدی چنــین آیــد ز یــاران شــرط یــاری همـــین باشـــد نشـــان دوســـتداری (نظامی ، ١٣٧٨: ٢٦٤) البته همیشه نمی توان این چنین از آثار دیگر شاعران استعانت گرفت ؛ چه بسـا واژه ای در چاپ مسکو و نسخة اساس ما متفاوت بود و کاربرد هر دو واژه در مفهوم بیت تغییری پیش نمی آورد و در عین حال در خسرو و شیرین نظامی هر دو واژه در دو بیـت مختلـف در مفهوم یکسان با بیت امیرخسرو آمده بود.
در این تصـحیح ، عـلاوه بـر نقـد چاپ مسکو و نشان دادن درستی ضبط نسخة اسـاس در تصـحیح مجـدد ایـن منظومـه ، اثبات شد به غیر از اینکه یک مصحح برای یک تصحیح منقح و علمی باید نسخة اساس و سایر نسخ را آگاهانه برگزیند، لازم است به نکاتی چون بررسی زمان ، زبان ، سـبک شـاعر، کمک گرفتن از متن اثر و رجوع به فرهنگ ها و تذکره ها نیز توجه کافی داشته باشد."