Abstract:
دغدغه اصلی این مقاله، ارائه نگرشی اندیشهشناختی و روشمند به اندیشه سیاسی امام خمینی قدّس سره و کاربرد نظریه در تجزیه و تحلیل اندیشه سیاسی است. پژوهش حاضر میکوشد تا مراحل مشکلشناسی، عللشناسی، آرمانشناسی و راهحلشناسی را در اندیشه سیاسی امام خمینی قدّس سره، سازماندهی نظری کند. براساس یافتههای پژوهش، مشکل اصلی جامعه ایران به نظر امام خمینی قدّس سره استبداد داخلی و استعمار خارجی بوده است؛ انحطاط فکری و اعتقادی مسلمین اصلیترین عللی هستند که باعث به وجود آمدن چنین مشکلاتی شدهاند؛ آرمان مطلوب برای از بین بردن مشکلات، برپایی حکومت اسلامی میباشد؛ و درنهایت ایشان تنها راه استقرار حکومت اسلامی و برچیدن استبداد داخلی و استعمار خارجی را انقلاب اعلام میکنند.
The paper is mainly concerned with proposing a thought-oriented and systematic attitude to political thoughts of Imam Khomeini and application of theory in analysis of political thoughts. The study aims at organizing the stages of knowing the problems, reasons, ideals, and solutions theoretically in Iman Khomeinis political thought. According to the findings of the study, to Imam Khomeini, the main problems of Irans society are internal despotism and external colonialism while intellectual and ideological degenerations of the Muslims are the main reasons in causing these problems. The desirable ideal to remove such problems requires establishment of an Islamic State. Finally, Imam Khomeini declares that the mere solution of establishing Islamic State and dismantling internal despotism and external colonialism is revolution.
Machine summary:
بنابراین برای فهم افکار یک نظریهپرداز سیاسی اولین سؤال این است: «مشکل او کدام است؟ بهنظر او چه چیزی خطرناک، فاسد و مخرب است؟ چه چیزی او را برانگیخته تا تعمق و تفکر ذهنی را بهصورت نظریه سیاسی منسجم و اساسی به رشته تحریر درآورد؟» (اسپریگنز، 1382: 54) مهمترین مشکلاتی که بهنظر امام، جامعه ایران و بهطورکلی جهان اسلام با آن مواجه بود، استبداد داخلی و استعمار خارجی بود.
(امام خمینی، بیتا: 2 / 36) از نظر امام جمهوری اسلامی، هیچگونه مشابهی در جهان سیاست ندارد، (همان: 4 / 213) اما ترکیبی است که به قالب حکومت اسلامی و محتوای آن اشاره دارد.
(همان: 157) ایشان در مورد ماهیت جمهوری اسلامی نیز چنین میفرمایند: ماهیت جمهوری اسلامی این است که با شرایطی که اسلام برای حکومت قرار داده است، با اتکا به آرای عمومی ملت، حکومت تشکیل شده و مجری احکام اسلام باشد ...
(امام خمینی، 1371: 86 ـ 85) در زمان استقرار و دولت نظامی ازهاری، بار دیگر غایات اصلی انقلاب مردم را چنین بیان میکنند: هدف همان است که در سخنرانیها و اعلامیههای خود ذکر نمودهایم: الف) سرنگونی سلطنت پهلوی و رژیم منحوس شاهنشاهی؛ ب) بهپا داشتن حکومت جمهوری اسلامی مبتنی بر ضوابط اسلام، متکی بر آزادی ملت.
وضعیت مطلوب، ایدئال و آرمانی امام برای جامعه ایران و بهطورکلی شیعیان چگونه ترسیم شده است؟ این سؤالی است که پس از مشاهده مشکلات، مصائب، بینظمی و بحران در ذهن نظریهپرداز مطرح میشود.
امام چه راهحلی برای حل مشکلات موجود در جامعه ارائه کردهاند؟ امام خمینی+ تنها راه استقرار حکومت اسلامی و برچیدن استبداد داخلی و استعمار خارجی را انقلاب عنوان کردند.