Abstract:
در دهه های اخیر شواهد روشنی از افزایش دما در مقیاس سیاره ای و منطقه ای وجود دارد. این شواهد نشاگر جاب ه جایی یا ایز بین رفتن نواحی آب وهوایی به دلیل تغییرات آب وهوایی است که همواره بستری برای پرسش های بی شماری پیرامون چگونگی سازگاری انسان با این تغییرات ایجاد می کند. در این پژوهش برای واکاوی مساحت متاثر از تغییر آب وهوایی نمایه ای با عنوان نمایه ی مساحتی(AI)، بر مبنای دمای کمینه، بیشنیه و میانگین معرفی و تغییرات زمانی آن طی سال های اخیر واکاوی شده است. برونداد این پژوهش نشان داد که این نمایه به طور متوسط با مقدار 54/0 در سال در حال افزایش است. افزون بر این، افزایش میزان این نمایه بر مبنای دمای کمینه بیش از دمای بیشینه است
Machine summary:
بسـياري از پژوهشگران بر اين باورند که واکاوي حساسيت هاي ابر دستگاه آب وهوا بيش از آن است که به سـادگي از توزيـــع مقـــدار متوســـط عناصـــر آب وهـــوايي بـــه دســـت آيـــد ( ;١٩٨٤ ,brown &Katz Easterling&etal,2000; Tank & konnen, 2003; Roberson,2004; Kharin & Zwier,2005; ٢٠٠٦,Tebaldi& etal) از اين رودر سال هاي اخير پژوهش هاي زيادي بر پايـه ي واکـاويهـاي دماهـاي روزانه ي فرين و وردش پذيريهاي آن در مقياس هاي منطقه اي و سياره اي انجام گرفته است .
روند منفي در فراواني شب هاي سرد در زمستان و به خصوص تابستان ديده شده اسـت (٢٠٠٥ ,Kostopoulu and Jones) در کانادا نتايج نشانگر اين است که ميانگين سالانه ي دما در نواحي جنوبي کشور افزايش يافته است و بيشترين افزايش در فصل زمستان و بهار بوده است (٤٢٥ ,٢٠٠٠,Zhang&etall)؛ و کمتـرين تغييـرات در شـمار روزهاي گرم تابستاني رخ داده است (٢٠٠١ ,Bonsal&etal).
از اين رو در ايـن پـژوهش نمايه اي نوين براي نشان دادن روند گسترده ي متاثر از تغيير آب وهوا در ايران با استفاده از داده هاي روزانه معرفي و تغييرات زماني آن واکاوي شده است .
به طور کلي با چيدمان اين نتايج و پژوهش هاي پيشين روشن ميشود علاوه بر روند افزايشي دما در طول دوره ي آماري، گستره هايي که دماي آن ها بيش از ميانگين بلند مدت است نيز روندي پيش رونده دارنـد.
Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation.
Trends in indices of daily temperature and precipitation extremes in Europe, 1946-99, Journal of Climate, 16(22), 3665-3680.