Abstract:
در دنیای پیچیده کنونی ، موضوع مبارزه با جرم و نحوه برخورد با مجرمین به مسئله ای دشـوار و بغـرنج تبـدیل شـده است . چرا که برخی از اندیشمندان حقوق کیفری بر اقدامات کیفری و اعمال مجازات اصرار دارند و برخی دیگـر بـا اشـاره به ناکارآمدی کیفر در مهار و کاهش وقوع جرم، با تکیه بر یافته های دانش جـرمشناسـی بـر مقابلـه بـا علـل و عوامـل و بسترهای جرمزا و به بیاندیگر بر پیشگیری از وقوع جرم تاکید می نمایند. البته دیدگاه اخیر مبنی بر توجـه بـر برنامـه هـا و راهکارهای پیشگیرانه سابقه چندانی در بین اندیشمندان غیر اسلامی حقوق کیفری ندارد چـرا کـه حـدود دویسـت سـال پیش و با ظهور مکتب تحققی در حقوق کیفری مطرحشده است . اما با نگاه اجمالی بـه آمـوزههـا و معـارف دیـن اسـلام متوجه خواهیم شد که حدود چهارده قرن پیش در تعالیم رهبران حکومت های اسلامی و منـابع مکتـوب دینـی تاکیـد بـه تقدم پیشگیری بر درمان در مواجهه با جرم و انحرافات اجتماعی بوده اسـت . ازایـن رو ارائـه روشـمند و دسـته بنـدیشـده راهکارهای پیشگیرانه اسلامی امری ضروری است تا از آن طریق بتوان از مسوولین و متصدیان امر مبـارزه بـا بـزهکـاری، عملیاتی شدن آنها را مطالبه نمود. در همین راستا نگارنده این مقاله سعی نموده تا با روش توصیفی - تحلیلی بـه تـدوین و تبیین نظاممند و روشمند آموزههای پیشگیرانه کتاب شریف نهج البلاغه در حوزه اصول اعتقادات اسلامی بپـردازد. البتـه بیشتر با گردآوری گزارههایی که دلالت آشکارتری نسبت به موضوع تحقیق داشته پرداخته است . به طورکلی یافته های این تحقیق دلالت بر این دارد که بخش قابل توجهی از آموزههای نهج البلاغه در حوزههـا و مضامین مختلف اعتقادی مرتبط با راهکارهای مبارزه با جرم و پیش گیری از وقوع جرم است که اعتقاد و عمل به هـر یک از این اصول اعتقادی می تواند به عنوان یک راهنما و عامل موثر در ایجاد و تعمیق سلامت نفس و روان انسان و هدایت او به انجام رفتار صحیح و پیش گیری از انحراف و تباهی او می شود.
Machine summary:
به طورکلی یافته های این تحقیق دلالت بر این دارد که بخش قابل توجهی از آموزههای نهج البلاغه در حوزههـا و مضامین مختلف اعتقادی مرتبط با راهکارهای مبارزه با جرم و پیش گیری از وقوع جرم است که اعتقاد و عمل به هـر یک از این اصول اعتقادی می تواند به عنوان یک راهنما و عامل مؤثر در ایجاد و تعمیق سلامت نفس و روان انسان و هدایت او به انجام رفتار صحیح و پیش گیری از انحراف و تباهی او می شود.
اهمیت و ضرورت موضوع مقاله این گونه قابل طرح هست که موضوع پیش گیری از جرم در سـال هـای اخیر به صورت جدی موردتوجه اساتید و دانشجویان مرتبط با حوزه جرم و انحراف اجتماعی قرارگرفته است ، اما با عنایت به لزوم اجرایی شدن نظـام حقـوقی اسـلام و راهبردهـای پیشـگیرانه آن در نظـام اسـلامی و همچنین علی رغم دغدغه ها و مطالبـات اندیشـمندان و فقهـا بـه ویـژه رهبـر معظـم انقـلاب در خصـوص بومی سازی علوم انسانی و بازتولید علوم اسلامی با تکیه بر منابع غنی دینی ، این موضوع با رویکرد اسـلامی و با استفاده از تعالیم کتاب شریف نهج البلاغه چندان شایسته و بایسته مورد مداقه قرار نگرفته است .
چرا که مهـم تـرین شاهد اثبات این ادعا، وجود آموزه های مختلف اعتقادی در نهج البلاغه شامل توحیـد، معـاد، عـدل ، نبـوت و امامت است که اعتقاد و عمل به هر یک از آن ها می تواند به عنوان یک راهنمـا و عامـل مـؤثر در ایجـاد و تعمیق سلامت نفس و روان انسان و هدایت او به انجام رفتار صحیح و پیش گیری از انحراف و تباهی شود.