Abstract:
هدف: هدف این پژوهش بررسی وضعیت دانش و مهارتهای کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (تفکر انتقادی، تحلیل سؤالات، مصاحبه، سازماندهی اطلاعات، یافتن منابع مرجع و تسلط بر ابزارهای پیشرفتۀ اطلاعیابی) از نظر کارکنان کتابخانههای دانشگاههای دولتی استان مازندران است. روش: پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و جامعۀ آماری شامل مدیران و کتابداران کتابخانههای دانشگاههای دولتی استان مازندران است. روش نمونهگیری هم تصادفی طبقهای متناسب با حجم بود. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامۀ محققساخته است که ضریب پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (80/0) محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی از نرمافزار SPSS V.16 استفاده شد. یافتهها: نتایج نشان داد که دیدگاه کواکس بر دانش و مهارتهای مرجع کتابداران در کتابخانههای دانشگاههای دولتی استان مازندران مؤثر و میانگین تمام مؤلفههای مذکور بالاتر از حد متوسط و در وضعیت مناسبی است. مطلوبترین مؤلفه «تسلط بر ابزارپیشرفته» و کمترین مؤلفه «سازماندهی اطلاعات» محسوب میشود. همچنین بین نظرهای کتابداران بر پایۀ عوامل جمعیتشناختی (جنسیت، رشتۀ تحصیلی، سابقۀ خدمت، سطح تحصیلات، محل خدمت، و نوع کار) در کتابخانههای دانشگاههای دولتی استان مازندران تفاوت معناداری وجود ندارد. اصالت/ ارزش: دیدگاه کواکس جنبههای تعامل و تفکر انتقادی را با زمینههای ابزارهای اطلاعیابی در هم آمیخته است و به توسعۀ مهارتها و دانشافزایی کتابدار مرجع کمک میکند. کتابداران کتابخانهها میتوانند با توسعۀ مهارتهای خود در خدمات مرجع، دسترسی و اشاعۀ اطلاعات به مراجعان را تسریع ببخشند.
Machine summary:
وضعيت دانش و مهارت هاي مرجع کتابداران بر اساس ديدگاه کواکس (تفکر انتقادي، تحليـل سؤالات ، مصاحبه ، سازماندهي اطلاعات ، يافتن منابع مرجع و تسلط بر ابزارهاي پيشرفتۀ اطلاع يابي) در کتابخانه هاي دانشگاه هاي دولتي استان مازندران چگونه است ؟ ٢.
نتايج آزمون T- Test ، مقايسۀ ميانگين با ميانگين فرضي (٣=X) مؤلفه ميانگين P t تفکر انتقادي ٠/٦٧±٤/٢٤ ٠/٠٠ ٥٤/٦٢ تحليل سؤالات ٠/٨١±٤/٠٨ ٠/٠٠ ٤٣/٧٢ مصاحبۀ مرجع ٠/٨٢±٤/٠٢ ٠/٠٠ ٤٢/٦ سازماندهي اطلاعات ٠/٩٤±٣/٧٦ ٠/٠٠ ٣٤/٢١ يافتن منابع مرجع ٠/٩٩±٣/٧٥ ٠/٠٠ ٣٢/١٢ تسلط بر ابزار پيشرفته ٠/٧١±٤/٥١ ٠/٠٠ ٥٦/٢٥ حال به منظور پاسخگويي به پرسش دوم بايد مشـخص شـود کـه آيـا بـين ميـانگين مؤلفـه هـاي ديدگاه کواکس در بين کتابداران کتابخانه هاي دانشگاهي استان مازندران ، تفاوتي وجود دارد.
بحث و نتيجه گيري پژوهش حاضر به بررسي وضعيت دانش و مهارت کتابداران در کاربرد خـدمات مرجـع بـر اسـاس ديدگاه کواکس (تفکر انتقادي، تحليل سؤالات ، مصاحبۀ مرجع ، سازماندهي اطلاعات ، يافتن منابع مرجع معين و تسلط بر ابزار پيشرفتۀ اطلاع يابي) در کتابخانه هاي دانشگاه هاي دولتي استان مازندران پرداخته است .
همچنين نتايج اين آزمون نشان ميدهد که ميانگين ديدگاه کواکس و تمام مؤلفه هاي مـذکور از ميانگين فرضي بالاتر بوده اسـت و در وضـعيت مطلـوبي قـرار دارد، بنـابراين وضـعيت دانـش و مهارت هاي کتابـداران در کـاربرد خـدمات مرجـع در کتابخانـه هـاي دانشـگاه هـاي دولتـي اسـتان مازندران ، در وضعيت مناسبي قرار دارد که بيانگر توجه مديريت و کارکنان آنها به بحث خـدمات مرجع و اهميت آن در ارائۀ خدمات است .