Abstract:
در زمینه روش فلسفه صدرالمتالهین تاکنون نظریات مختلفی از سوی صدراپژوهان بیان شده که هر یک یا ناظر به بخشی از روش فلسفی صدراست یا آنکه به کلی مسیری را طی کرده که با روش صدرا و تقریرات شارحان حکمت متعالیه، متفاوت و حتی گاهی مخالف است. در این نوشتار با تحلیل نگرش صدرا به منابع معرفتی مختلف و بررسی ابعاد مختلف مواجهه صدرا با مسائل فلسفی، چهار اصل روش شناختی وی یعنی تلفیق هدفمند سه منبع معرفتی عرفان، قرآن و برهان در یک ایستار، استفاده از منابع معرفتی فوق در مقام گردآوری و داوری، استفاده روشمند و کثرت گرایانه از آرای اندیشمندان سلف و استفاده نظام مند از سه مبنای نظر قوم، وحدت تشکیکی وجود و وحدت شخصی وجود، تدقیق و بررسی شده است.
Regarding Sadr-ol-Mote'allehin philosophical method، various opinions have been proposed from Sadra researchers، each of which monitors a part of Sadra’s philosophical method or it has paved a way which is different from Sadra’s method and transcendent theosophy orators expositions and it is sometimes converse. His four methodological principles، i.e. purposeful combination of three mystical resources of theosophy، Qur'an and the argument in one direction، using the above mystical sources in judgment and collection position، systematic and pluralistic using of predecessor thinkers opinions and the systematic using of three foundations: the nation’s opinion، the unity of skepticism existence and personal unity of the existence have been analyzed in this script by analyzing Sadra attitudes toward different mystical resources and investigating different aspects of Sadra dealing with philosophical issues.
Machine summary:
در اين نوشتار با تحليل نگرش صدرا به منابع معرفتـي مختلـف و بررسـي ابعاد مختلف مواجهۀ صدرا با مسائل فلسفي ، چهار اصل روش شناختي وي يعني تلفيق هدفمند سه منبع معرفتي عرفـان ، قرآن و برهان در يک ايستار، استفاده از منابع معرفتي فوق در مقام گردآوري و داوري ، استفادة روشمند و کثرت گرايانـه از آراي انديشمندان سلف و استفادة نظام مند از سه مبناي نظر قوم ، وحدت تشکيکي وجود و وحدت شخصـي وجـود، تدقيق و بررسي شده است .
کاستي هاي روش عقلي و توجه صدرا به شهود و کلام معصوم تأکيد صدرا بر استفاده از روش برهاني و هشدار وي به اهل تحقيق در زمينـۀ عـدم اعتمـاد به چيزي که برهان قطعي بر آن اقامه نشده است و تأکيد صدرا در تعريف فلسفه بر کشـف حقايق به روش برهاني، جاي اين سؤال را باقي مي گذارد که چگونه صدرا از آيات قرآن و کشف و شهود در فلسفۀ خود استفاده کرده است ؟ براي پاسخ به سؤال مذکور بايد بـه ايـن نکته توجه کرد که صدرا در عين تقديس عقل و روش برهاني، به برشمردن جهـات سـلبي عقل نيز اقدام مي کند؛ به اعتقاد وي عقل بـه تنهـايي محـدود و خطاپـذير اسـت و چنانچـه محقق به روش مکاشفه و مراجعه به متون ديني بيتوجهي کنـد، بـيشـک مبـتلا مـيشـود (همان ، ج ١: ٣٠٧) و هيچ گاه راه هدايت را پيدا نميکند (همو، ١٣٦٦، ج ٨: ٣٨٨).