Abstract:
سیاست به مفهوم جدید در ایران مقولهای است که طبقات، شئون و قشرهای مختلف اجتماعی در آن دخیل بودهاند. گستردگی موضوع سیاست و حضور بیش از حد آن در زندگی مردم، حوزههای مختلف زندگی آنها را در نوردیده است. از آنجا که ادبیات موجود، طبقات، ایلات یا برخی شئون خاص را در جامعهشناسی سیاسی ایران بررسی کرده است، این تحقیق بهسمت قشرهایی رفته است که یا در ادبیات سیاسی به آنها توجه نمیشود یا چون متعلق به تاریخ اجتماعیاند، کاوش در زمینة رفتار سیاسی آنها در ابتدا مشکل مینماید. بنابراین، پرسش اصلی خوانش رفتار سیاسی پزشکان در ایران معاصر و حضور آنها بهمثابة گروهی صاحبنفوذ بر و در سیاست است. بهنظر میرسد حضور پزشکان در سپهر سیاستایران، ناشی از لوازم سیاست جدید، تغییر در شأن اجتماعی و اقبال جامعه به آنها و برخی نیزبه بخت و صدفههای زمانه پیوند داشته است. عصر قاجار، آغاز تربیت پزشکان در ایران است. مهمترین ویژگی این دوره استفاده از مفاهیم عمومی پزشکی برای همهفهم کردن سیاست و مفاهیم آن در ایران است. در دورة پهلوی اول، پزشکان سعی در اثرگذاری بر حوزة سیاست تا حضور در آن داشتند؛ چرا که آنها ابزار تجدد شمرده میشدند و میخواستند حرفة خود را که در ایران، جدید و منفی محسوب میشد، به شغلی با شأن اجتماعی بالا تبدیل کنند. دهة بیست تا چهل و بهویژه در دهة پنجاه، آنها بهعنوان وزیر، نخست وزیر، نمایندة مجلس و بهویژه اپوزسیون، سیاست را نشانه رفتند. در این پژوهش سعی شده است این فرضیهها با شاخصهای آماری نشان داده شود تا اثرگذاری و اثرپذیری سلامت و سیاست مشخص شود. در مجموع، در ایران تا پایان دورۀ پهلوی، پزشکان نتوانستند حضور خود را در سیاست همپای مهندسان پیش ببرند.
Politics as a new concept in Iran is a subject that has involved various classes، statifications & groups. It has embraced different areas of Iranians’ living. For existing researches have studied classes، Iilat & some groups in Iran’s political sociology، this research studies a group that political literature don’t give pay attention to that or belong on social history and very hard to study its political behavior. However the main question of the present essay is studding of political behavior of doctors of medicine & presence of them as interest group in & on Iran’s politics. Generally، the presence of medicine (doctors) in politics environment have been because of new developments in politics، social status، attention of society to them & some accidents، the luck of the game. The presence in new politics of Iran has been started in Qajar era. The most feature of the period was use of medical concepts for general understanding of political concepts in Iran. In the first Pahlavid، medicine tried to influence on politics & did not participate in that. In the time، medicine was a new job and an instrument for modernization. Medicine tried to introduce itself as necessary job with a high level in the society of Iran. In the 1940- 1980 decade، they participated in politics as prime minister، minister، MP & opposition. The essay tries to explain the hypothesis with statistical indicators to show relationship between medicine & politics. On the whole، medicine couldn’t affect politics similar to engineers.
Machine summary:
مهم ترین ویژگی این دوره استفاده ازمفاهیم عمومی پزشکی برای همه فهم کردن سیاست ومفاهیم آن درایران است .
بنابراین ،توانست نیازهای سیاست جدیدراکه به جای خون ونسب ونژاد برتحصیلات عالیه تکیه داشت ،دربدو ورود تأمین کندیادرانقلاب اسلامی به علت اینکه اعتمادی به تکنوکرات های پیشین وجودنداشت وانقلاب سعی در جذب نخبگانی جدیدداشت ،دامپزشکان ،به دلیل فعالیت گستردة انجمن اسلامی دانشکدة دامپزشکی دانشگاه تهران ،وبرخی پزشکان به عنوان مدیران عالی رتبه درحوزه های مختلف معرفی شدند.
دورة مشروطه تاپهلوی اول : ازابتدای این دوره تاپایان آن ، پزشکی درایران دوران ابتدایی خود راسپری می کرد؛درنتیجه ایرانیان پزشک درسیاست حضور ندارند وپزشکان انگلیسی ،فرانسوی واتریشی درصحنة اجتماعی ایران فعال اند.
مهم ترین ویژگی این دوره ،استفاده ازمفاهیم عمومی پزشکی برای همه فهم کردن سیاست ومفاهیم آن درایران پیشامشروطه و پسامشروطه است .
حضور پزشکان درعرصة سیاست در این دوره ، پزشکان به غیرازحوزة اجتماعی ،درزمینة سیاسی نیزفعالیت های هرچند اندکی داشتند.
٢. پزشکی وسیاست دردورة پهلوی اول در مجموع ،دردورة مشروطه پزشکان درحوزة اجتماعی که بلدیه هابود، فعال شدند و به تدریج به حوزة سیاست نیزوارد شدند؛ لیکن پزشکی جدید رابایدازدورة رضاشاه سراغ گرفت .
٤. پزشکی وسیاست از ١٣٤٠ تا ١٣٥٧ ازدهة ١٣٣٠تا ١٣٥٧،حضور پزشکان درمناصب بالای سیاسی ،درپارلمان وحتی در اپوزیسیون رژیم بیشتر شد؛عمده ترین علت آن راشایدبتوان گسترش زیرساخت های سلامت در جامعه ، افزایش عدة آنها ورویکرد بیشتر جامعه به آنها دانست .
پرسود بودن حرفة پزشکی ومطالعه نداشتن پزشکان درحوزه های اجتماعی وسیاسی ،آنها رابه طور محدود درگیرسیاست کرده است ودرصورت حضور نیز اثرگذاری چندانی نداشته اند.