Abstract:
در این مقاله به بررسی تأثیر ظرفیت اجتماعی بر دلبستگی به مکان در محلات منتخبی از شهر تهران پرداخته شده است. روش این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیل همبستگی بوده است و دادههای مورد نیاز با استفاده از توزیع 475پرسشنامه و مطالعات میدانی و نیز مصاحبههای حضوری با نوجوانان در رده سنی (12- 16) ساله از محلات الهیه ، نارمک ، هاشمی و یافت آباد که به روش طبقه ای سیستماتیک انتخاب شده بودند، انجام شد. هدف کلی از پژوهش حاضر، تعیین روابط علی میان مولفههای ظرفیت اجتماعی بر شاخص دلبستگی به مکان و تبیین معناداری یا عدم معناداری آنها در محلات منتخب است. بدین منظور از آزمون پارامتریک F و نیز آزمون Tukey استفاده شد تا بتوان محلات منتخب را خوشه بندی کرد. نتایج آزمون F نشان داد که از میان مؤلفه های ظرفیت اجتماعی (انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی) فقط در متغیر مشارکت اجتماعی بین محلههای مورد بررسی تفاوت معنادار وجود دارد. براساس نتایج آزمون Tukey محله الهیه کمترین و محله یافتآباد بیشترین میزان مشارکت اجتماعی را دارا هستند و فقط بین این دو محله تفاوت معناداری وجود داشت. در خصوص سنجش رابطه دو متغیر، ضریب همبستگی پیرسون به کار گرفته شد. از بین مؤلفههای متغیر ظرفیت اجتماعی، مولفه اعتماد اجتماعی، بیشترین همبستگی را با متغیر دلبستگی به محله دارد. ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی همبستگی بین متغیر شاخص ظرفیت اجتماعی و دلبستگی به محله برابر با 0.380 است که حاکی از همبستگی متوسط بین دو متغیر است.
Machine summary:
دلبستگی به مکان ، سرمایه اجتماعی، ظرفیت های اجتماعی، نوجوانان ، شهر تهران تاریخ دریافت مقاله : ١٣٩٣/٠٩/٢٥ تاریخ پذیرش مقاله : ١٣٩٣/١١/٢٨ ١- این مقاله برگرفته از رساله دکتری مولف اول در رشته شهرسازی با عنوان «تبیین ظرفیت های اجتماعی- مکانی محیط های عمومی شهری، از منظر گروه نوجوان در شهر تهران » میباشد که تحت راهنمایی مؤلف دوم و سوم در دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس در حال انجام است .
برای افراد، دلبستگی به مکان ؛ امنیت ، دسترسی به شبکه های اجتماعی و حس هویت را به همراه دارد و برای محله و همسایگان منجر به پیدایش محیط هایی منسجم و باثبات می شود که مردم در آن نقش فعالی را ایفا مینمایند Livingston et) (٥ :٢٠٠٨ ,al و در چند سال اخیر توجه جامعه علمی (١٩٩٢ ,Altman &Low ;٢٠٠٣ ,Giuliani) را به خود جلب کرده است .
علت قرار دادن هویت مکان با در نظر گرفتن ماهیت نمادین هویت و وابستگی به مکان با در نظر گرفتن ماهیت کارکردی آن در بستر فردی بدین خاطر است که آنها با پیوندهای فردی به مکان مرتبط هستند در زمینه دلبستگی اجتماعی، محققان بر این باورند که بسترهای اجتماعی و جغرافیایی نیازمند توجهات بیشتری در تحقیقات دلبستگی به مکان است و مؤلفه هایی همچون حس آشنایی، حس تعلق و دلبستگی محله ای را پیشنهاد کرده اند & Brown) 1 - Roggenbuck & Watson (٢٠٠١ ,Hernandez &Hidalgo ;٢٠٠٣ ,Perkins.
975 ٣-٢-٢- شاخص ظرفیت اجتماعی نتایج آزمون F نشان میدهد فقط در متغیر مشارکت اجتماعی بین محله های مورد بررسی تفاوت معنادار وجود دارد.
جدول ٩: نتایج ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین مؤلفه های ظرفیت اجتماعی و دلبستگی به محله متغیر مستقل ضریب همبستگی پیرسون ضریب تعیین معناداری انسجام اجتماعی 0.