Abstract:
هدف این پژوهش ساخت، اعتباریابی و پایاسازی مقیاسی برای سنجش مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور بوده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390 تشکیل می داده اند که تعداد کل آنها 28530 نفر بوده است. برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده شد و بر این اساس تعداد 387 نفر آزمودنی از دو مرکز انتخاب گردید. برای جمع آوری اطلاعات، مقیاسی به نام مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی توسط محقق براساس معیارهای علمی و به شکل طیف لیکرت ساخته شد. این مقیاس دربرگیرندۀ 5 مؤلفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آنرا به شیوه خود-ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب سازی گویه های آن از توان افتراقی و برای تعیین میزان روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شده است. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (1388) در روایی همگرا 77/0 بوده است. همچنین نتیجۀ تحلیل عاملی اکتشافی (به روش تحلیل مؤلفه های اصلی) بر روی مقیاس به استخراج 6 عامل با یک واریانس تراکمی نزدیک 5/66% منجر می شود. برای تعیین میزان پایایی آزمون نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است؛ بر این اساس میزان آلفای کرونباخ برای کل گویه ها 94/0 بوده است. در کل نتایج تحقیق نشان داد که مقیاس سنجش سواد اطلاعاتی، مقیاسی مناسب برای استفاده در سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام آموزش از دور بوده و از روایی و پایایی لازم برخوردار است.
Aim: This research aimed at development، assessment and testing of a scale for the measurement of information literacy skills in the students of Payam Noor Universtiy.
Method: Survey method was used in this research and the research population was all the 28530 students enrolled in Hamedan Payam Noor University in the local academic year 1390-9. A sample consisted of 387 students were selected by random cluster sampling method. A scale was devised for the purpose of this research which was named the Scale of Information Literacy Measurement and consisted of 5 components with 30 items. The respondents were to answer the survey on a self-assessment basis.
Results: a test of correlation between the Scale of Information Literacy Measurement and that of Asgharnia (1388) resulted in a Correlation Coefficient of 0.77 which denotes existence of a good relationship. Also، the factor analysis test resulted in formation of 6 factors with a variance of %66.5. The reliability of the scale was tested by Cronbach’s Alpha which resulted in an alpha of 0.94.
Conclusion: All in all، as a result of the survey، it can be concluded that the Scale devised proved to be appropriate for measuring information literacy of the target students within the context of Distance Learning.
Machine summary:
Caravello, Herschman, & Mitchell سواد اطلاعاتی" تهیه شده توسط قاسمی (١٣٨٥) پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی (اصغرنیا، ١٣٨٨) اشاره کرد.
اما یکی از محدودیت های پرسشنامه آنها این است که نمی توان از آن برای سنجش سطح سواد اطلاعاتی گروه های دیگر (مثل : دانشجویان ) استفاده کرد.
اصغرنیا (١٣٨٨) نیز در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علامه طباطبایی برمبنای "استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی "، مصوب انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی »، با بهره گیری از روش مطالعات پیمایشی و شیوه نمونه گیری طبقه ای ، سطح سواد اطلاعاتی تعداد ٣٠١ نفر از دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد رشتۀ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد.
پرسشنامه داورپناه و سیامک پرسشنامه خوبی است و از گویه های روشن و قابل فهمی تشکیل شده است ، اما یکی از مشکلات آن این است که از موارد مطرح شده در آن نمی توان برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام های آموزش از دور استفاده کرد.
علی نژاد، سرمدی ، زندی و شوبیری (١٣٩٠) نیز در پژوهشی به منظور بررسی سطح سواد اطلاعاتی و نقش آن در فرایند یادگیری الکترونیکی ، اقدام به ساخت پرسشنامه ای سه بخشی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان ، و نیز میزان رضایت آنان از دوره های آموزش الکترونیکی کرده و پرسشنامه خود را به به شیوه الکترونیکی به اجرا می گذارند.
ابزار پژوهش در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه ای موسوم به مقیاس سنجش سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان استفاده شده است .