Abstract:
ﻫﺪف اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اراﺋﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ از ﻧﻘﺶ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻣـﺪﻧﯽ در ﺗﺜﺒﯿـﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿـﮏ اﺳﺖ. ﺗﺜﺒﯿﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم در ﻓﺮاﯾﻨـﺪ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﺰاﺳـﯿﻮن ﺑـﻮده و ﺷـﺮط ﻣﻮﻓﻘﯿـﺖ اﯾـﻦ ﻓﺮاﯾﻨـﺪ داﻧﺴﺘﻪ ﻣـﯽﺷـﻮد ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﺧـﺎص اروﭘـﺎی ﺷـﺮﻗﯽ و آﻣﺮﯾﮑـﺎی ﻻﺗـﯿﻦ در ﮔـﺬار ﺑـﻪ دﻣﻮﮐﺮاﺳـﯽ و ﺗﺜﺒﯿـﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﺛﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺮ ﺗﺜﺒﯿﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽﻫﺎی ﻧﻮﻇﻬﻮر در ﭘﮋوﻫﺶﻫـﺎی ﻋﻠﻤﯽ و آﮐﺎدﻣﯿﮏ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺳـﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻣـﺪﻧﯽ در ﺳـﻄﻮح ﻣﻠـﯽ، ﻓﺮوﻣﻠـﯽ و ﻓﺮاﻣﻠـﯽ، و ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺖ آنﻫﺎ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ، ﺳﯿﺎﺳـﯽ، ﻣﺤﯿﻄـﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ و اﻗﺘﺼـﺎدی، ﺿـﺮورت ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ در ﻫﻤﻮار ﮐﺮدن ﻣﺴﯿﺮ ﮔﺬار ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺜﺒﯿـﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿـﮏ و ﺗﮑﻤﯿﻞ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ، آﺷﮑﺎر ﮔﺮدﯾﺪ. ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺿﺮورت ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﭘﺲ از ﻣﺮوری ﺑﺮ ﺑﺤﺚﻫﺎی ﻧﻈﺮی درﺑﺎره ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ و ﺗﺜﺒﯿﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺮ ﺗﺜﺒﯿﺖ دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی راﺑﻄﻪ دوﻟﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ، وﯾﮋﮔﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر دروﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ و ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﺑﯿﺮوﻧﯽ و ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد
This article is offers a sociological analysis on the role of civil society in democratic consolidation. As the third phase in democratization process، democratic consolidation is considered the precondition for its successfulness. The Cosolidology studies are part of democratization literature which focus on democratic consolidation experience، its conditions and influent factors، as well as study of how democracy can be realized and completed in new emerging democracies. The special experience of Eastern Europe and Latin America in their democratization and democratic consolidation process brought about significant attention of academic researches to the role، contribution and impacts of civil society in democratic consolidation. The significant expansion of civil society organization in different levels and various areas، displays the necessity of addressing to potentials of civil society in paying the way of transition to democratic consolidation. In this regard، present article after a review on theoretical arguments on civil society and democratic consolidation، will focus on civil society impacts on consolidation of democracy، in terms of civil society relation with state، internal structure of civil society organization، effects of international and external factors.
Machine summary:
تجربـه خـاص اروپـای شـرقی و آمریکـای لاتـین در گـذار بـه دموکراسـی و تثبیـت دموکراتیک ، موجب افزایش توجه به آثار جامعه مدنی بر تثبیت دموکراسیهای نوظهور در پژوهش هـای علمی و آکادمیک شد و با گسترش سـازمان های جامعـه مـدنی در سـطوح ملـی، فروملـی و فراملـی، و مشغولیت آن ها در فعالیت های گوناگون اجتمـاعی، سیاسـی، محیطـی، فرهنگـی و اقتصـادی، ضـرورت پرداختن به ظرفیت های بالقوه جامعه مدنی در هموار کردن مسیر گذار به مرحله تثبیـت دموکراتیـک و تکمیل این مرحله ، آشکار گردید.
بنابراین باید گفت فروپاشـی رژیم های اقتدارگرا و غیر دموکراتیک ، لزوما بـه گـذار بـه دموکراسـی نمـیانجامـد بلکـه میـزان احتمال گذار بستگی دارد به سیاسی- مدنی بودن نارضایتیها، دموکراتیـک بـودن سـازمان های فعال ، برجستگی و غلبه نگـرش دموکراتیـک در بـین ایـدئولوژیهای رایـج و تمایـل و آمـادگی رهبران و نخبگان سیاسی برای سازش و ائتلاف با دیگر نیروهای سیاسی (بشیریه ، ١٣٨٤: ٨٤).
به عبارت دیگر تثبیت ، فرایند دستیابی به مشـروعیت عمیـق و گسـترده اسـت ، بـه گونه ای که تمام بازیگران سیاسی مهم در سطح نخبگان و توده ها، باور داشـته باشـند کـه رژیـم دموکراتیک ، نسبت به هر گزینه واقع گرایانه قابل تصور دیگر، بهترین ، درست ترین و مناسبترین رژیم برای جامعه آن هاست .
٥- جامعه مدنی و تثبیت دموکراتیک : نظریه ، امید یا واقعیت نگاهی اجمالی به مجموعه ادبیات و مطالعات حوزه دموکراتیزاسیون نشان میدهد که بخش قابل توجهی از آثار و پژوهش های موجود درباره گذار به دموکراسی و تثبیت دموکراتیک ، تمرکز خاصی بر افعال ، اوضاع و فرهنگ سیاسی نخبگان به عنوان کارگزاران اصلی و هـدایت کننـدگان دموکراتیزاسیون دارند.