Abstract:
ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻫﺮ ﮐﺸﻮری ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺼﻮر ﻧﻘﺸﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺟﻬﺖﮔﯿﺮیﻫﺎ، اﻫﺪاف و اﺳﺘﺮاﺗﮋیﻫﺎی ﮐﻨﺶ و اﻗﺪام را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ، ادراک ﻧﻘﺶ، اﺑﺰارﻫﺎی اﺟﺮای ﻧﻘﺶ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ، و ﻣﺤﯿﻂ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖﮔﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﯽﮔﺮدد. ج.ا.ا ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﺑﺎزﯾﮕﺮان ﻣﻬﻢ در ﻋﺮﺻﻪ ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ اﯾﻦ ﮐﺸﻮر در ﻋﺼﺮی ﮐﻪ ﻓﻀﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ، ﺟﻮﻻﻧﮕﺎه ﮐﻨﺶ، واﮐﻨﺶ و اﻧﺪر ﮐﻨﺶ ﺑﺎزﯾﮕﺮان و ﮐﺎرﮔﺰاران ﻣﺨﺘﻠﻒ درون دوﻟﺘﯽ و ﺑﺮون دوﻟﺘﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ از ﯾﮏ ﺳﻮ، و ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮاث دار ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﺳﻨﮕﯿﻦ و ﺑﺰرگ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ و ﻗﺪرتﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ، ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و آﺳﯿﺐﻫﺎﯾﯽ در ﺣﻮزه ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ آن را ﺑﻪﻋﻨﻮان دﻏﺪﻏﻪ اﺻﻠﯽ ﺧﻮد، در ﻣﻘﺎم ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺸﺎﻧﯿﺪه اﺳﺖ. در ﭘﺎﺳﺦ، ﭼﺎﻟﺶ ﺳﺎﺧﺘﺎری- ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ)دروﻧﯽ و ﺑﯿﺮوﻧﯽ( و ﮐﺎرﮔﺰاراﻧﻪ- ﮐﻨﺶ ﮔﺮاﻧﻪ در دو ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ و ﻏﯿﺮ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮔﺴﺘﺮدهای ﺑﺮای ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ج.ا.ا دارد ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺸﻮر را از ﻫﺪفﻫﺎی ﺗﺮﺳﯿﻤﯽ ﺧﻮدش دور ﺳﺎزد.
Analysis of foreign policy(FP) of every country constitute based on role perception which identify the orientations، goals and strategies of action and environment of decision- making lead to foreign policy’s orientation. Subsequently، emergence of trial developments including changing process of bargaining among states and substitution of international system with global one، replacement of actors and capable internal factor of FP have necessitated the revising an current processes of countries’ FP. Then with contextualization at the centre of logical and smart FP on one hand، and reduction of reflexive threats as consequences of radical changes in the global arena on other hand، try to discover some abilities and capabilities for political system. IRI as an important actors in global system and its foreign policy founding on ideological rationality is facing with some challenges within the period that political sphere of each country is the place of actions، reactions and interactions of different inter- intra states’ actors in one side and global system which is bearing of weightiness and large experiences of states and unresembled powers in the other side. This matter is our main question in this paper. In response، structural- systematical and actor oriented challenges on two level of strategic and non- strategic will have some potentials for creation of enormous challenges for IRI foreign policy which can keep our country far from accessing to its designed aims
Machine summary:
بنابراین ، مهم ترین بایسته سیاست خارجی جمهوری اسلامی در نظام بین الملل ، شناخت جهانی شدن و درک دگرگونی های آن از یک سو و در پیش گرفتن استراتژی تعامل با این پدیده از سوی دیگر میباشد.
این رهیافت به عنوان یکی از مسلط ترین نظریه های روابط بین الملل ، دارای سه مؤلفه اصلی ؛ دولت گرایی ، خود یاری و بقا و تأکید بر تهدید نظامی و در پیش گرفتن سیاست حفظ وضع موجود، میباشد (٥٤٠-١٩٩١٥٣١,Booth).
اما برخلاف این تقسیم بندی ها، رهیافت واقع گرایی دارای مفروضات امنیتی مشترکی میباشد که عبارتند از: آنارشیک بودن نظام بین الملل و نبود مرجع اقتدار برتر (تریف و دیگران ، ١٣٨٣: ١٢٨)، داشتن توانمندی نظامی زیاد، بی اعتمادی دولت ها نسبت به اهداف یکدیگر (سین لین ، ١٣٨٥: ١٠٢)، تلاش برای حفظ حاکمیت و بقا، داشتن تفکر راهبردی برای بقا (٢٠٠٥:٣٥٢ ,Levy).
اصلی مطالعات امنیتی در این پژوهش به این دلیل است که آسیب ها و چالش هایی که سیاست خارجی ایران با آن ها مواجهه میشود، توانایی تحلیل از منظر رهیافت های متعدد را دارد.
ا. ا به سیاست داخلی و نداشتن عرصه ای مستقل برای نقش آفرینی از یک سو و عدم کناکنش متقابل با محیط درونی و تعادل در امنیت ملی ، سیاست خارجی ایران را به شدت تحت تأثیر توده گرایی قرار میدهد، به گونه ای که مسائل استراتژیک سیاست خارجی تنها بر اساس باورهای ایدئولوژیک آرمان گرایان و رفتارهای کلامی شور انگیز تصمیم گیری میشود که در نهایت ، هزینه های سنگینی برای ساختار قدرت جمهوری اسلامی ایجاد میکند.